Uđđâivemáánu 1.

Uđđâivemáánu 1. peivi lii gregoriaanlâš kalender mield ive 1. peivi. Tot kočoduvvoo uđđâvuođpeivin. Ive loopân láá 364 peivid (kárgámive 365 peivid).

Nommâpeeivih

Anarâš já syemmilâš kalender mield kiästen ij lah virgálâš nommâpeivi uđđâivemáánu 1. peeivi.

Tábáhtusah

Uđđâivepeivi/Uđđâvuođpeivi

• 1804 – Haiti šoodâi jiečânâssân Ranskaast.
• 1921 – Loimaa táálunkieldâst šoodâi Loimaa kävppikieldâ.
• 1969 – Lohjast já Loimaast šoddii kaavpugeh.
• 1969 – Suomâst poođij vuáimán uđđâ piäládâhlaahâ. Riehtiministeriön vuáđudui piäládâhregister, kuus miärkkojeh puoh tallaah ovdâskoddepiäláduvah.
• 1972 – Espoost, Kankaanpääst já Kauniaisijn šoddii kaavpugeh. Helsig táálunkieldâst šoodâi Vantaa kävppikieldâ.
• 1973 – Tanska já Irland servii Euroop unionân.
• 1973 – Kiemâjäävrist, Kuusankoskist, Lieksast, Mänttäst já Äänekoskist šoddii kaavpugeh.
• 1977 – Alavusist, Anjalankoskist, Haapajärvist, Harjavaltast, Huittisiist, Ikaalisiist, Jämsäst, Karjaast, Karkkilast, Kokemäkist, Kurikkast, Lapuast, Nokiast, Oulaisiist, Outokumpust, Paraisiist, Parkanost, Suolahtist, Suonenjokist, Toijalast já Virratist šoddii kaavpugeh.
• 1981 – Kreikka seervâi Euroop unionân.
• 1986 – Espanja já Portugal servii Euroop unionân.
• 1992 – Kiteest, Nivalast já Orimattilast šoddii kaavpugeh.
• 1993 – Säynätsalo lohtui Jyväskylän.
• 1993 – Tšekki já Slovakia šoddii jiečânâssân, ko Tšekkoslovakia pieđgânij.
• 1995 – Suomâ, Ruotâ já Nuorttâriijkâ servii Euroop unionân.
• 2005 – Värtsilä kieldâ lohtui Tohmajärvi kieldân.
• 2006 – Euroop union saavâjođetteijeevuotâ sirdui Ovtâstum kunâgâskoddeest Nuorttâriijkân syeinimáánu räi.
• 2007 – Bulgaria já Romania servii Euroop unionân.
• 2009 – Jyväskylä táálunkieldâ já Korpilahti lahtojii Jyväskylän.
• 2019 – Ovdiih Tampere ollâopâttâh já Tampere teknisâš ollâopâttâh ovtâstuvvii uđđâ Tampere ollâopâttâhhân.
• 2021 – Heinävesi kieldâ sirdâšui Maadâ-Savo eennâmkoddeest Tave-Kärjil eennâmkoodán, Iitti kieldâ sirdâšui Kymileevi eennâmkoddeest Päijät-Häme eennâmkoodán, Isokyrö kieldâ sirdâšui Pohjanmaa eennâmkoddeest Maadâ-Pohjanmaa eennâmkoodán, Joroisii kieldâ sirdâšui Maadâ-Savo eennâmkoddeest Tave-Savo eennâmkoodán já Kuhmoisii kieldâ sirdâšui Koskâ-Suomâ eennâmkoddeest Pirkanmaa eennâmkoodán.
• 2023 – Suomân vuáđuduvvii 21 pyereestvaijeemkuávlud.
• 2023 – Kroatia seervâi eurokuávlun. Tot lii eurokuávlu 20. jeessânstaatâ.
• 2023 – Kroatia seervâi Schengen-kuávlun.
• 2023 – Luiz Inácio Lula da Silva algâttij Brasilia president virgeest.
• 2024 – Siämmáá suhâpele leijee paarâi näimilitto šoodâi lavâlâžžân Eestienâmist.
• 2024 – Viken, Vestfold já Telemark sehe Troms já Finnmark läänih lopâttuvvojii Taažâst.
• 2024 – Akershus, Buskerud, Østfold, Vestfold, Telemark, Troms já Finnmark läänih vuáđuduvvojii Taažâst.
• 2025 – Pertunmaa lohtui Mäntyharjun.
• 2025 – Siämmáá suhâpele leijee paarâi näimilitto šoodâi lavâlâžžân Liechtensteinist.

Šoddâmeh

• 1894 – Satyendra Bose, indialâš matematikkár já fysikkár (j. 1974)
• 1919 – J. D. Salinger, ovtâstumstaatâlâš kirječällee (j. 2010)
• 1924 – Alf Haugland, taažâ tihtâčällee (j. 2012)
• 1937 – Lenita Airisto, syemmilâš tiätukirječällee, luvâldâllee, TV-toimâtteijee, finnodâholmooš já diplom-ekonoom
• 1982 – Mah-Rukh Ali, taažâ uáivitoimâtteijee, toimâtteijee já kirječällee
• 1984 – Mahamat Déby, Tšad president

Jämimeh

• 1031 – Wilhelm, italialâš aapoot já arkkiteht (š. 962)
• 1748 – Johann Bernoulli, sveiccilâš matematikkár (š. 1667)
• 1847 – Antonio Diedo, italialâš arkkiteht (š. 1772)
• 1953 – Hank Williams, ovtâstumstaatâlâš countrymusikkár (š. 1923)
• 1957 – Bertha Enwald, syemmilâš arkkiteht (š. 1871)
• 1972 – Maurice Chevalier, ranskalâš čaittâleijee já lávloo (š. 1888)
• 1992 – Grace Hopper, ovtâstumstaatâlâš ohjelmistee já COBOL-ohjelmistemkielâ "enni" (š. 1906)
• 2015 – Boris Morukov, ryeššilâš kosmonaut já tuáhtár (š. 1950)
• 2019 – Nils Utsi, taažâsämmilâš čaittâleijee (š. 1943)

Fáádást eres soojijn

• Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Uđđâivemáánu 1..