1995
ihe
1995 (MCMXCV) lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi gregoriaanlâš kalender mield pasepeivi. Tot lâi 1990-lovo kuuđâd ihe.
Tábáhtusah mute
Uđđâivemáánu mute
- uđđâivemáánu 1. peeivi – Suomâ, Ruotâ já Nuorttâriijkâ servii Euroop unionân.
Kuovâmáánu mute
- kuovâmáánu 5. peeivi – Monika Fagerholm vuoitij Runeberg-palhâšume kirjestis Underbara kvinnor vid vatten.[1]
Nobel-palhâšumeh
mute
- Fyysiik – Martin L. Perl já Frederick Reines[2]
- Kemia – Paul J. Crutzen, Mario J. Molina já F. Sherwood Rowland[3]
- Kirjálâšvuotâ – Seamus Heaney[4]
- Ráávhu – Joseph Rotblat já Pugwash Conferences on Science and World Affairs[5]
- Talhâstieđâ – Edward B. Lewis, Christiane Nüsslein-Volhard já Eric F. Wieschaus[6]
Čuákánkiäsuh jieškote-uvlágán suorgijn mute
Šoddâmeh mute
- uđđâivemáánu 3. peeivi – Jisoo, korealâš-australialâš lávloo, čaittâleijee já mannekiin ("Blackpink")
- kuovâmáánu 28. peeivi – Madisen Beaty, ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee já DJ
- njuhčâmáánu 5. peeivi – Marja Mortensson, maadâsämmilâš šuoŋârähtee, lávloo, jyeigee já musikkár
- njuhčâmáánu 23. peeivi – Victoria Pedretti, ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee
- cuáŋuimáánu 19. peeivi – Susanna Forsström, syemmilâš luákkánjuškejeijee
Jämimeh mute
- uđđâivemáánu 18. peeivi – Adolf Butenandt, ive 1939 Nobel-kemiapalhâšume finnim saksalâš biokemist (š. 1903)[7]
- cuáŋuimáánu 2. peeivi – Hannes Alfvén, ive 1970 Nobel-fyysiikpalhâšume finnim ruátálâš plasmafysikkár já akateemikkár (š. 1908)[8]
- skammâmáánu 23. peeivi – Einari Teräsvirta, syemmilâš arkkiteht (š. 1914)[9]
- juovlâmáánu 20. peeivi – Madge Sinclair, jamaikalâš čaittâleijee (š. 1938)
Kalender mute
Fáádást eres soojijn mute
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást 1995.
Käldeeh mute
- ↑ 1,0 1,1 Erho, Nina. Kukin pakenee tavallaan. Helsingin Sanomat. 18.7.2005. Čujottum 10.2.2021 (suomâkielân)
- ↑ 2,0 2,1 The Nobel Prize in Physics 1995. The Nobel Prize. Čujottum 18.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 3,0 3,1 The Nobel Prize in Chemistry 1995. The Nobel Prize. Čujottum 18.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 4,0 4,1 The Nobel Prize in Literature 1995. The Nobel Prize. Čujottum 18.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 5,0 5,1 The Nobel Peace Prize 1995. The Nobel Prize. Čujottum 18.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 6,0 6,1 The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1995. The Nobel Prize. Čujottum 18.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ Adolf Butenandt nobelprize.org. Čujottum 27.10.2022. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Hannes Alfvén nobelprize.org. Čujottum 27.10.2022. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Einari Teräsvirta Arkkitehtuurmuseo. Čujottum 16.6.2022. (suomâkielân)