1943
ihe
1943 (MCMXLIII) lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi gregoriaanlâš kalender mield vástuppeivi. Tot lâi 1940-lovo niäljád ihe.
TábáhtusahMute
NjuhčâmáánuMute
- njuhčâmáánu 3. peeivi – Yrjö Väisälä kaavnâi asteroidijd 2204 Lyyli, 2333 Porthan, 2502 Nummela já 5073 Junttura.
Nobel-palhâšumehMute
- Fyysiik – Otto Stern[1]
- Kemia – George de Hevesy[2]
- Kirjálâšvuotâ – ij kihheen[3]
- Ráávhu – ij kihheen[4]
- Talhâstieđâ – Henrik Dam já Edward Doisy[5]
ŠoddâmehMute
- uđđâivemáánu 14. peeivi – Holland Taylor, ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee
- uđđâivemáánu 24. peeivi – Sharon Tate, ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee já mannekiin (j. 1969)
- njuhčâmáánu 19. peeivi – Mario Molina, ive 1995 Nobel-kemiapalhâšume finnim meksikolâš fysikaallâš kemist (j. 2020)[6]
- njuhčâmáánu 23. peeivi – Nils-Aslak Valkeapää, sämmilâš taaidâr, tivtâsteijee já jyeigee (j. 2001)
- kesimáánu 6. peeivi – Richard Smalley, ive 1996 Nobel-kemiapalhâšume finnim ovtâstumstaatâlâš kemist (j. 2005)[7]
- kesimáánu 22. peeivi – J. Michael Kosterlitz, ive 2016 Nobel-fyysiikpalhâšume finnim brittilâš-ovtâstumstaatâlâš fysikkár[8]
- syeinimáánu 22. peeivi – Nils Utsi, taažâsämmilâš čaittâleijee (j. 2019)
- syeinimáánu 26. peeivi – Mick Jagger, brittilâš musikkár (The Rolling Stones)
- porgemáánu 11. peeivi – Pervez Musharraf, pakistanlâš kenraal já Pakistan 10. president (j. 2023)[9]
- porgemáánu 17. peeivi – Robert De Niro, ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee
- čohčâmáánu 30. peeivi – Rauni Magga Lukkari, sämmilâš tivtâsteijee já jurgâleijee
- juovlâmáánu 23. peeivi – Elizabeth Hartman, ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee (j. 1987)
- juovlâmáánu 23. peeivi – Harry Shearer, ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee
- juovlâmáánu 23. peeivi – Silvia Renate Sommerlath, Ruotâ roonnig
- juovlâmáánu 24. peeivi – Tarja Halonen, syemmilâš äššivyeijee, politikkár já Suomâ täsivääldi 11. president
JämimehMute
- uđđâivemáánu 13. peeivi – Sophie Taeuber-Arp, sveiccilâš multitaaidâr (š. 1889)
- porgemáánu 21. peeivi – Henrik Pontoppidan, ive 1917 Nobel-kirjálâšvuođâpalhâšume finnim tanskalâš kirječällee (š. 1857)
KalenderMute
=Fáádást eres soojijnMute
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást 1943.
KäldeehMute
- ↑ 1,0 1,1 The Nobel Prize in Physics 1943. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 2,0 2,1 The Nobel Prize in Chemistry 1943. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 3,0 3,1 The Nobel Prize in Literature 1943. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 4,0 4,1 The Nobel Peace Prize 1943. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 5,0 5,1 The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1943. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ Mario J. Molina nobelprize.org. Čujottum 15.11.2022. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Richard E. Smalley nobelprize.org. Čujottum 7.11.2022. (eŋgâlâskielân)
- ↑ J. Michael Kosterlitz . The Nobel Prize. Čujottum 22.9.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ Obituary: Pervez Musharraf BBC. 5.2.2023. Čujottum 5.2.2023. (eŋgâlâskielân)