Nuorttâriijkâ
Nuorttâriijkâ (saksakielân Österreich), virgálávt Nuorttâriijkâ täsiväldi (saksakielân Republik Österreich), lii staatâ Euroopist. Ton uáivikaavpug lii Wien.
| Nuorttâriijkâ täsiväldi Republik Österreich (saksakielân) |
|
|---|---|
 lippu |
 vaakun |
 Nuorttâriijkâ sajadâh Euroopist |
|
| Staatâhäämi | littotäsiväldi |
| Littopresident | Alexander Van der Bellen |
| Littokansler | Karl Nehammer |
| Uáivikaavpug | Wien |
| Eres kaavpugeh | Graz, Linz, Salzburg, Innsbruck, Klagenfurt am Wörthersee, Villach, Wels, Sankt Pölten, Dornbirn |
| Vijđodâh | 83 882,56[1] km² |
| – sisčääci |
0,84[2] % |
| Ässeeloho (1.1.2023) | 9 104 772[3] |
| Virgáliih kielah | saksakielâ |
| Vaaluut | euro (EUR) |
| Äigi | UTC+1 |
| – kesiäigi | UTC+2 |
| Uánádâs | AT |
| – fiävruin | A |
| – kirdemmašinijn | OE |
| Sundenummeer | +43 |
| Internet TLD | .at |
| Motto | ij lah |
| Aalmuglâšlaavlâ | Land der Berge, Land am Strome |
|
|
|
Historjá
muteNuorttâriijkâ šoodâi vuossâmuu maailmsuáđi maŋa ive 1919,[4] ko Nuorttâriijkâ-Uŋgar kiäisárkodde juohhui maŋgáid staatáid, já tast šoodâi riehtiopâlávt täsiväldi skammâmáánu 10. peeivi 1920.[5]
Nuorttâriijkâ seervâi Euroop unionân uđđâivemáánu 1. peeivi 1995.
Eennâmtiätu
muteNuorttâriijkâ vijđodâh lii 83 882,56 km²,[1] mast 0,84 %[2] lii čääci. Vijđoduv mield Nuorttâriijkâ lii maailm 114. stuárráámus staatâ.[6] Nuorttâriijkâ lii alppâeennâm já siseennâmriijkâ, ko tot ij lah merâriddoost.
Sajadâh já rääjih
muteNuorttâriijkâ lii staatâ Koskâ-Euroop maadâuásist. Ton ránnjástaatah láá taveviestârist Saksa, tavveen Tšekki, tavenuorttân Slovakia, nuorttân Uŋgar, mäddin Slovenia já Italia sehe viestârist Sveicci já Liechtenstein. Nuorttâriijkâst staatârääjih láá ohtsis 2 524 km.[6] Ton kuhemus rääji lii Saksain; tot lii 801 km kukke.[6] Uánihumos lii 34 km rääji Liechtensteináin.[6] Nuorttâriijkâ lii siseennâmstaatâ ađai tast ij lah ollágin merâriddo.
| Ránnjástaatâ | Rääji kukkodâh | Kárttá |
|---|---|---|
| Saksa | 801 km | 
|
| Tšekki | 402 km | |
| Slovakia | 105 km | |
| Uŋgar | 321 km | |
| Slovenia | 299 km | |
| Italia | 404 km | |
| Sveicci | 158 km | |
| Liechtenstein | 34 km |
Jäävrih já juuvah
mute
Koskâ-Euroop kuhemus juuhâ Tonava (2 857 km) kolgá Nuorttâriijkâ čoođâ jođedijnis Čapismeerâ kuávlun.
Bodenjävri lii Nuorttâriijkâ stuárráámus jävri. Ton vijđodâh lii 571 km².
Morfologia
mute
Nuorttâriijkâ alemus saje lii Grossglockner čokke (3 798 m).[6] Ton vyeligumos saje vist lii Neusiedlerjäävri riddo (115 m).[6]
Haldâttâh já politiik
mute.jpg)
Nuorttâriijkâ staatâhäämi lii semipresidentlâš littotäsiväldi. Nuorttâriijkâ staatâhovdâ lii staatâ president. Tááláš president lii Alexander Van der Bellen.
Viehâdâh
muteÄsseeloho
muteNuorttâriijkâst ääsih 8 901 064[3] olmožid.
Kielah
muteSaksakielâ lii virgálâš kielâ Nuorttâriijkâst. Ko Nuorttâriijkâ lii saksakielâlâš kuávlu, te tast láá uáli čovgâ koskâvuođah Saksain já meiddei Sveiccijn.
Virgáliih ucceeblovokielah láá kroatiakielâ, sloveniakielâ já uŋgarkielâ.
Fáádást eres soojijn
mute
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Nuorttâriijkâ.
Käldeeh
mute- ↑ a â Vijđodâh - statistik.at Čujottum 16.3.2021 (saksakielân)
- ↑ a â Sisčääci - stats.oecd.org Čujottum 16.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ a â Ässeeloho - statistik.at (saksakielân)
- ↑ Treaty of Saint Germain - britannica.com Čujottum 17.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ Timeline: Austria - news.bbc.co.uk Čujottum 17.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ a â b c č d Austria The World Factbook. Čujottum 15.12.2024. (eŋgâlâskielân)