Kroatia
Kroatia (kroatiakielân Hrvatska) ađai Kroatia täsiväldi (kroatiakielân Republika Hrvatska) lii jiečânâs täsiväldi Adriameerâ riddoost Koskâ-Euroop maadâuásist. Ton uáivikaavpug lii Zagreb.[1]
| Kroatia täsiväldi Republika Hrvatska (kroatiakielân) |
|
|---|---|
 lippu |
 vaakun |
 |
|
| Staatâhäämi | täsiväldi |
| President | Zoran Milanović |
| Uáiviminister | Andrej Plenković |
| Uáivikaavpug | Zagreb |
| Eres kaavpugeh |
Split, Rijeka, Osijek |
| Vijđodâh | 56 594 km² |
| – sisčääci |
1,09 % |
| Ässeeloho (2020) | 4 058 165 |
| – ässeesaahâdvuotâ | 73 ässed/km² |
| Virgáliih kielah | kroatiakielâ |
| Vaaluut | euro (EUR) |
| Äigi | UTC+1 |
| – kesiäigi | UTC+2 |
| Jiečânâsvuotâ | |
| – Jugoslaviast | kesimáánu 25. peivi 1991 |
| Uánádâs | HR |
| – fiävruin | HR |
| – kirdemmašinijn | 9A |
| Jotolâh | uálgispiälásâš |
| Sundenummeer | +385 |
| Internet TLD | .hr já .eu |
| Aalmuglâšlaavlâ | Lijepa naša domovino |
|
|
|
Historjá
muteKroatia já Euroop union
muteKroatia seervâi Euroop unionân syeinimáánu 1. peeivi 2013. Uđđâivemáánu 1. peeivi 2023 Kroatia seervâi eurokuávlun. Tot lii eurokuávlu 20. jeessânstaatâ.[2] Siämmáá peeivi Kroatia seervâi meiddei Schengen-kuávlun.[3]
Eennâmtiätu
muteKroatia vijđodâh lii 56 594 km², mast 620 km² ađai 1,09 % lii čääci.[4] Vijđoduv mield Kroatia lii maailm 127. stuárráámus staatâ.[4]
Sajadâh já rääjih
muteKroatia lii staatâ Koskâ-Euroop maadâuásist. Ton ránnjástaatah láá taveviestârist Slovenia, tavenuorttân Uŋgar, nuorttân Serbia já maadânuorttân Bosnia-Hercegovina já Montenegro. Kroatiast staatârääjih láá ohtsis 2 237 km. Ton kuhemus rääji lii Bosnia-Hercegovinain; tot lii 1 011 km kukke. Uánihumos lii 23 km rääji Montenegroin.[5]
| Kroatia raajij kukkodâh[5] | ||||
|---|---|---|---|---|
| Staatâ | Kukkodâh | |||
| Slovenia | 668 km | |||
| Uŋgar | 355 km | |||
| Serbia | 318 km | |||
| Bosnia-Hercegovina | 1 011 km | |||
| Montenegro | 23 km | |||
| Ohtsis | 2 375 km | |||
Viestârist Kroatia rájášuvá Adriameerân, mon nubebeln lii Italia. Merâriddo lii ohtsis 5 835 km (4 058 km suolluin).[5]
Suolluuh
mute- Válduartikkâl: Listo Kroatia suolluin
Kroatia hydrograflâš instituut (kroatiakielân Hrvatski Hidrografski Institut) mield Kroatiast láá ohtsis 79 suollud.[6] Siämmáá instituut mield saavâst lii suálui, jis vijđodâh lii > 1,0 km². Jis vijđodâh lii 0,1 km² já 1,0 km² kooskâst, te saavâst lii lássá. Jis vijđodâh lii < 0,1 km², te saavâst lii keđgi.[6]
Kroatia stuárráámuuh suolluuh láá Cres (405,70 km²), Krk (405,22 km²) já Brač (395,44 km²). Eres suolluuh, moi vijđodâh lii paijeel 100 km², láá Hvar (297,38 km²), Pag (284,18 km²), Korčula (271,47 km²) já Dugi Otok (113,30 km²).
Jäävrih já juuvah
mute
Dalmatiast leijee Vranajävri lii Kroatia stuárráámus jävri vijđoduv mield. Ton vijđodâh lii 30,7 km². Kroatiast lii nubbe Vranajävri, mii lii Cressuollust. Ton vijđodâh lii tuše 5,8 km², mut tot lii Kroatia stuárráámus jävri saijaavuođâ mield.
Kroatia kuhemuuh juuvah láá Sava (562 km) já Drava (505 km).[7]
Morfologia
mute- Válduartikkâl: Listo Kroatia vaarijn
Kroatia alemus saje lii Dinara čokke (1 831 m); vyeligumos lii Adriameerâ riddo (0 m).
| Alemuuh čoheh Kroatiast | |||
|---|---|---|---|
| Vääri | Čokke | Alodâh | Koordinaateh |
| Dinara | Dinara | 1 831 m (6 007 ft) | |
| Biokovo | Sveti Jure | 1 762 m (5 781 ft) | |
| Velebit | Vaganski vrh | 1 757 m (5 764 ft) | |
| Plješivica | Ozeblin | 1 657 m (5 436 ft) | |
| Velika kapela | Bjelolasica (Kula) | 1 533 m (5 030 ft) | |
| Risnjak | Risnjak | 1 528 m (5 013 ft) | |
| Svilaja | Svilaja | 1 508 m (4 948 ft) | |
| Snježnik | Snježnik | 1 506 m (4 941 ft) | |
Haldâttâh já politiik
muteKroatia staatâhäämi lii parlamentaarlâš täsiväldi. Kroatia staatâhovdâ lii president. Tááláš president lii Zoran Milanović.
Viehâdâh
muteÄsseeloho
muteKroatiast láá suulân 4 miljovn ässed.
Kaavpugeh
muteKroatia stuárráámuuh kaavpugeh láá:
| Kroatia stuárráámuuh kaavpugeh[5] | ||||
|---|---|---|---|---|
| Kaavpug | Ässeeloho (2021) | |||
| Zagreb | 663 592 | |||
| Split | 149 830 | |||
| Rijeka | 107 964 | |||
| Osijek | 75 535 | |||
| Zadar | 67 309 | |||
| Pula | 52 220 | |||
Fáádást eres soojijn
mute
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Kroatia.
Käldeeh
mute- ↑ Kroatia Euroop union. Čujottum 2023-1-1. (suomâkielân)
- ↑ Croacia entrará en la zona del euro el 1 de enero de 2023: el Consejo adopta los últimos actos jurídicos necesarios Euroop union rääđi. 12.7.2022. Čujottum 1.12.2022. (espanjakielân)
- ↑ Rinne, Mika: Suomalaisten reissaaminen suosittuun kohteeseen helpottuu: Kroatia liittyy Schengen-alueeseen Iltalehti. 8.12.2022. Čujottum 1.1.2023. (suomâkielân)
- ↑ 4,0 4,1 Explore All Countries — Croatia The World Factbook. Čujottum 22.10.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Croatia in brief www.croatia.eu. Čujottum 2.1.2023. (eŋgâlâskielân)
- ↑ 6,0 6,1 Tea Duplančić Leder, Tin Ujević, Mendi Čala: Coastline lenghts and areas of islands in the Croatian part of the Adriatic Sea determined from the topographic maps at the scale of 1 : 25 000. Geoadria, 2004, 9. ihekerdi, nr 1, s. 5–32. Artikkâl nettiversio. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Rivers and lakes www.croatia.eu. Čujottum 1.1.2023. (eŋgâlâskielân)