Jyelgipáálu nisonij maailmmiäštárkištoh 2023
Jyelgipáálu nisonij maailmmiäštárkištoh 2023 uárnejuvvojii Australiast já Aotearoast ađai Uđđâ-Seelandist 20.7.–20.8.2023. Taat lâi oovcád tohe, ko jyelgipáálu nisonij MM-kištoh uárnejuvvojii. MM-kištoh uárnejuvvojeh jyehi niäljád ive. Kištoi fiinaal spellui Sydneyst, Australiast, porgemáánu 20. peeivi. Finalist Espanja vuoitij Eŋland 1–0.[1][2] Kištoid puovtij čuávvuđ Ylest teikkâ Yle Areenast.[3]
Kištoin lijjii fáárust juávhuh 32 enâmist. Tave-enâmijn lijjii fáárust Ruotâ, Taažâ já Tanska. Suomâ juávkku lâi fáárust rätkimpaajeest, mutâ tot poođij kuálmádin jieijâs uásáduvâst Ruotâ já Irland maŋa. Tienuuvt Suomâ ij peessâm MM-kištoid.[3]
Valjimproosees
muteKuovâmáánu 19. peeivi 2019 FIFA almottij, et maailmmiäštárkištoi valjimproosees lii álgám.[4] Aalgâst oovce enâmid lijjii perustum kištoi orniimist, mut loppâloopâst tuše nelji eennâm vuolgâttii ucâmuš: Kolumbia, Jaapaan, Brasilia já Australia/Uđđâ-Seeland (ohtsâšucâmuš).[5] Sehe Brasilia já Jaapaan kessii maasâd jieijâs ucâmuš maŋeláá ovdil lopâlii jienâstem.
Lopâlâš jienâstem uárnejui kesimáánu 25. peeivi 2020. Australia já Uđđâ-Seeland vuoittii Kolumbia jienâiguin 22–13.[6] Taat lâi vuossâmuš tohe, ko jyelgipáálu nisonij maailmmiäštárkištoh uárnejuvvojii eenâb ko oovtâ enâmist.
| Jienâstempuátuseh | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Eennâm | Jienah | |||||
 Australia Uđđâ-Seeland
|
22 | |||||
 Kolumbia
|
13 | |||||
| Hilgum jienah | 2 | |||||
| Ohtsis | 35 | |||||
Spellâmsajeh
muteUuccâmproosees ääigi Australia já Uđđâ-Seeland almottii ohtsis 12 spellâmsaijeed, main 7 láá Australiast já 5 Uđđâ-Seelandist.[7] Njuhčâmáánu 31. peeivi 2021 FIFA almottij lopâlijd iššeedkaavpug- já spellâmsajevaljiimijd: Australiast kištoh spiällojii kuuđâ stadionist já Uđđâ-Seelandist neelji stadionist.[8]
| Australia
|
Uđđâ-Seeland
| |||
|---|---|---|---|---|
| Sydney | Brisbane | Auckland | Wellington | |
| Stadium Australia | Sydney Football Stadium | Brisbane Football Stadium | Eden Park | Wellington Regional Stadium |
| Kapasiteet: 75 784 | Kapasiteet: 40 583 | Kapasiteet: 49 561 | Kapasiteet: 43 217 | Kapasiteet: 33 132 |
|
|
|
|
|
| Melbourne | Perth | Adelaide | Dunedin | Hamilton |
| Melbourne Rectangular Stadium | Perth Rectangular Stadium | Hindmarsh Stadium | Forsyth Barr Stadium | Waikato Stadium |
| Kapasiteet: 27 706 | Kapasiteet: 18 727 | Kapasiteet: 13 557 | Kapasiteet: 25 947 | Kapasiteet: 18 009 |
|
|
|
|
|
Syemmilâš ovdâstem kištoin
muteVeikkâ Suomâ juávkku ij lamaš fáárust, te kištoin lâi liijká syemmilâš ovdâstem. Kištoin lijjii 33 tuámárid, já syemmilâš Lina Lehtovaara lâi ohtâ sist. Sun peesâi paargon jo nube kištopeeivi, ko sun lâi tuámárin Nigeria-Kanada speelâst. Speelâst lijjii korrâ tileh, já Lehtovaara kaartâi adeliđ speelâ ääigi kyehti fiskis koortâ já oovtâ ruopsis koortâ. Speelâ loppâpuáđus lâi 0–0.[3]
Kištoi algâuási: uásáduvah
muteKištoid uásálistee 32 enâmeh juáhhojii käävci uásádâhân roovvâdmáánu 22. peevi 2022. Jyehi uásáduvâst láá nelji juávhu.[9]
Vuossâmuuh speelah
muteTuorâstuv syeinimáánu 20. peeivi spiällojii kištoi vuossâmuuh speelah. Vuossâmužžân spellii uárnejeijee-enâmeh: Uđđâ-Seeland vuástá Taažâ já Australia vuástá Irland. Uđđâ-Seeland olâttij, ko tot vuoitij Taažâ. Taat lâi vuossâmuš tohe, ko Uđđâ-Seeland lii vuáittám speelâ MM-kištoin, veikkâ ovdil 2023 tot lâi-uv lamaš fáárust kištoin vittii. Ovdil tot lâi táppám 12 spellâd já spellâm täsispeelâ kulmii.[10] Nubbe uárnejeijee-eennâm, Australia, vuoitij meiddei vuossâmuu speelâs Irland vuástá.[3]
Uásádâh A
mute| Saje | Juávkku | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. |  Sveicci
|
5 | 3 | 1 | 2 | 0 | 2 | 0 | +2 |
| 2. |  Taažâ
|
4 | 3 | 1 | 1 | 1 | 6 | 1 | +5 |
| 3. | Uđđâ-Seeland
|
4 | 3 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 0 |
| 4. |  Filippiineh
|
3 | 3 | 1 | 0 | 2 | 1 | 8 | -7 |
Uásádâh B
mute| Saje | Juávkku | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. | Australia
|
6 | 3 | 2 | 0 | 1 | 7 | 3 | +4 |
| 2. |  Nigeria
|
5 | 3 | 1 | 2 | 0 | 3 | 2 | +1 |
| 3. |  Kanada
|
4 | 3 | 1 | 1 | 1 | 2 | 5 | -3 |
| 4. |  Irland
|
1 | 3 | 0 | 1 | 2 | 1 | 3 | -2 |
Uásádâh C
mute| Saje | Juávkku | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. |  Jaapaan
|
9 | 3 | 3 | 0 | 0 | 11 | 0 | +11 |
| 2. |  Espanja
|
6 | 3 | 2 | 0 | 1 | 8 | 4 | +4 |
| 3. |  Sambia
|
3 | 3 | 1 | 0 | 2 | 3 | 11 | -8 |
| 4. |  Costa Rica
|
0 | 3 | 0 | 0 | 3 | 1 | 8 | -7 |
Uásádâh D
mute| Saje | Juávkku | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. |  Eŋland
|
9 | 3 | 3 | 0 | 0 | 8 | 1 | +7 |
| 2. |  Tanska
|
6 | 3 | 2 | 0 | 1 | 3 | 1 | +2 |
| 3. |  Kiina
|
3 | 3 | 1 | 0 | 2 | 2 | 7 | -5 |
| 4. |  Haiti
|
0 | 3 | 0 | 0 | 3 | 0 | 4 | -4 |
Uásádâh E
mute| Saje | Juávkku | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. |  Vuáládâhenâmeh
|
7 | 3 | 2 | 1 | 0 | 9 | 1 | +8 |
| 2. |  Ovtâstum staatah
|
5 | 3 | 1 | 2 | 0 | 4 | 1 | +3 |
| 3. |  Portugal
|
4 | 3 | 1 | 1 | 1 | 2 | 1 | +1 |
| 4. |  Vietnam
|
0 | 3 | 0 | 0 | 3 | 0 | 12 | -12 |
Uásádâh F
mute| Saje | Juávkku | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. |  Ranska
|
7 | 3 | 2 | 1 | 0 | 8 | 4 | +4 |
| 2. |  Jamaika
|
5 | 3 | 1 | 2 | 0 | 1 | 0 | +1 |
| 3. |  Brasilia
|
4 | 3 | 1 | 1 | 1 | 5 | 2 | +3 |
| 4. |  Panama
|
0 | 3 | 0 | 0 | 3 | 3 | 11 | -8 |
Uásádâh G
mute| Saje | Juávkku | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. |  Ruotâ
|
9 | 3 | 3 | 0 | 0 | 9 | 1 | +8 |
| 2. |  Maadâ-Afrik
|
4 | 3 | 1 | 1 | 1 | 6 | 6 | 0 |
| 3. |  Italia
|
3 | 3 | 1 | 0 | 2 | 3 | 8 | -5 |
| 4. |  Argentiina
|
1 | 3 | 0 | 1 | 2 | 2 | 5 | -3 |
Uásádâh H
mute| Saje | Juávkku | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. | Kolumbia
|
6 | 3 | 2 | 0 | 1 | 4 | 2 | +2 |
| 2. |  Marokko
|
6 | 3 | 2 | 0 | 1 | 2 | 6 | -4 |
| 3. |  Saksa
|
4 | 3 | 1 | 1 | 1 | 8 | 3 | +5 |
| 4. |  Maadâ-Korea
|
1 | 3 | 0 | 1 | 2 | 1 | 4 | -3 |
Kištoi loppâuási: kočâttemspeelah
muteKočâttemspelláid pessii 16 juávkkud ađai kyehti pyeremuu juávhu jyehi uásáduvâst.
Puátuseh
mute| Kávcádâsfinaleh | Niäljádâsfinaleh | Pelifinaleh | Fiinaal | |||||||||||
| 5. porgemáánu – Auckland | ||||||||||||||
| Sveicci | 1 | |||||||||||||
| 11. porgemáánu – Wellington | ||||||||||||||
| Espanja | 5 | |||||||||||||
| Espanja | 2 | |||||||||||||
| 6. porgemáánu – Sydney | ||||||||||||||
| Vuáládâhenâmeh | 1 | |||||||||||||
| Vuáládâhenâmeh | 2 | |||||||||||||
| 15. porgemáánu – Auckland | ||||||||||||||
| Maadâ-Afrik | 0 | |||||||||||||
| Espanja | 2 | |||||||||||||
| 5. porgemáánu – Wellington | ||||||||||||||
| Ruotâ | 1 | |||||||||||||
| Jaapaan | 3 | |||||||||||||
| 11. porgemáánu – Auckland | ||||||||||||||
| Taažâ | 1 | |||||||||||||
| Jaapaan | 1 | |||||||||||||
| 6. porgemáánu – Melbourne | ||||||||||||||
| Ruotâ | 2 | |||||||||||||
| Ruotâ (rč.) | 0 (5) | |||||||||||||
| 20. porgemáánu – Sydney | ||||||||||||||
| Ovtâstum staatah | 0 (4) | |||||||||||||
| Espanja | 1 | |||||||||||||
| 7. porgemáánu – Sydney | ||||||||||||||
| Eŋland | 0 | |||||||||||||
| Australia | 2 | |||||||||||||
| 12. porgemáánu – Brisbane | ||||||||||||||
| Tanska | 0 | |||||||||||||
| Australia (rč.) | 0 (7) | |||||||||||||
| 8. porgemáánu – Adelaide | ||||||||||||||
| Ranska | 0 (6) | |||||||||||||
| Ranska | 4 | |||||||||||||
| 16. porgemáánu – Sydney | ||||||||||||||
| Marokko | 0 | |||||||||||||
| Australia | 1 | |||||||||||||
| 7. porgemáánu – Brisbane | ||||||||||||||
| Eŋland | 3 | Pronssispellâ | ||||||||||||
| Eŋland (rč.) | 0 (4) | |||||||||||||
| 12. porgemáánu – Sydney | 19. porgemáánu – Brisbane | |||||||||||||
| Nigeria | 0 (2) | |||||||||||||
| Eŋland | 2 | Ruotâ | 2 | |||||||||||
| 8. porgemáánu – Melbourne | ||||||||||||||
| Kolumbia | 1 | Australia | 0 | |||||||||||
| Kolumbia | 1 | |||||||||||||
| Jamaika | 0 | |||||||||||||
Käldeeh
mute- ↑ Spain wins its first Women's World Cup title, beating England 1-0 in the final AP News. 20.8.2023. Čujottum 20.8.2023. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Lewis, Aimee: Spain wins Women's World Cup for the first time, deservedly beating England in Sydney CNN. 19.8.2023. Čujottum 20.8.2023. (eŋgâlâskielân)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Ylänne, Tuula: Jyelgipáálu nisonij maailmmiäštárkištoh láá álgám anarasaavis.fi. 28.7.2023. Čujottum 7.8.2023.
- ↑ FIFA starts bidding process for FIFA Women’s World Cup 2023™ www.fifa.com. Čujottum 7.8.2023. (eŋgâlâskielân)
- ↑ FIFA Women’s World Cup 2023™: four bids submitted www.fifa.com. Čujottum 7.8.2023. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Australia and New Zealand selected as hosts of FIFA Women’s World Cup 2023™ www.fifa.com. Čujottum 7.8.2023. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Australia ja Uusi-Seelanti emännöivät jalkapallon naisten MM-kisat 2023 Yle Urheilu. 25.6.2020. Čujottum 7.8.2023. (suomâkielân)
- ↑ FIFA Women’s World Cup 2023™ Host Cities and Stadiums announced www.fifa.com. Čujottum 7.8.2023. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Final rematch among FIFA Women’s World Cup 2023™ Draw headlines www.fifa.com. Čujottum 8.8.2023. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Jalkapallon MM-kisoissa heti yllätys – tragedian kokeneen Uuden-Seelannin tunteikas voitto veti asiantuntijat sanattomiksi ja kyyneliin Yle Urheilu. 20.7.2023. Čujottum 7.8.2023. (suomâkielân)