Valcolla
Valcolla lii oovdiš kieldâ Lugano pirrâdâhkoddeest, Ticino kantonist, Sveeicist. Onnáá peeivi tot kulá Lugano kaavpug Val Colla -nommâsii kaavpuguásán. Ive 2012 Valcollast assii 630 olmožid.[3] Kieldâ vijđodâh lâi 11,34[1] km², já ton ässeesaahâdvuotâ lâi 55,56 ässed/km².
| Valcolla oovdiš kieldâ |
|
|---|---|
 Scareglia |
|
 vaakun |
|
  Valcolla |
|
|
Koordinaateh: |
|
| Staatâ |
 Sveicci |
| Kanton |
 Ticino |
| Pirrâdâhkodde | Lugano |
| Tááláš kieldâ | Lugano |
| Vuáđudum | 1956 |
| Lopâttum | 2013 |
| Vijđodâh | 11,34[1] km² |
| Alodâh | 958[1][2] m |
| Ässeeloho | 630[3] (2012) |
| Ässeesaahâdvuotâ | 55,56 ässed/km² |
| Äigi | UTC+1 |
| – kesiäigi | UTC+2 |
| Kieldânummeer | 5229 |
| Postânummeer | 6959 |
| Sundenummeer | 091 |
 Valcolla kieldâ |
 Ticino kanton |
Cimadera naaburkieldah lijjii Bogno, Capriasca, Certara, Cimadera, Ponte Capriasca já Sonvico Sveeicist sehe Cavargna Italiast.
Historjá
muteVuossâmuuh dokumentistum aassum sajeh sajaduveh koskâááigán. Toi ässeeh lijjii puáttám Sonvicost já Carpiascast. Juuvâ riddoost leevist lijjii miloh já eres rakânâsah, main ulmuuh ávhástâllii čääsi pyevtittem energiain. Ollâguboin já piäiváábijn kuávluin lijjii siijdah já viljâlemenâmeh.[3]
Aalgâst kuávlu kuulâi Lugano servikoodán, mut tast šoodâi jiečânpâs servikodde ive 1591. Servikoddekirkko lii Colla-nommâsii siijdâst, já eres siijdâin láá uccâ rukkoosvisteh. Colla servikoodán kullii meiddei Bogno (ive 1811 räi) já Certara (ive 1899 räi).[3]
Muorâ lâi tehálâš ekonomâlâš reesuurs ubâ kuávlun. 1800-lovo loopâst meccičuoppâmeh kuittâg tovâttij eennâm eroosio já eennâmvierâmijd, mon keežild ive 1881 olášuttui meccipyeredemhaahâ.[3]
1900-lovo pelimudo maŋa leevi ässeeloho šodâškuođij hitásávt. Suijân toos lii el. Lugano kaavpugkuávlu vijđedem.[3]
Kieldâlahtemeh
mute1956
muteRoovvâdmáánu 15. peeivi 1956 Colla, Insone, Piandera, Scareglia já Signôra kieldah lahtojii oohtân já šoodâi uđđâ Valcolla kieldâ.[1][3] Ive 1950 Collast assii 257 olmožid, Insonest 106 olmožid, Pianderast 87 olmožid, Scaregliast 169 olmožid já Signôrast 68 olmožid.[1] Uđđâ kieldâ markkânin ađai kirkkosijdân väljejui Colla.
2013
muteCimadera kieldâ lopâttui cuáŋuimáánu 14. peeivi 2013, ko Bogno, Cadro, Carona, Certara, Cimadera, Sonvico já Valcolla kieldah lahtojii Luganon.
Aalmugjienâstem 20.11.2011
muteBogno, Cadro, Certara, Cimadera, Lugano, Sonvico já Valcolla ässeeh tuhhiitii kieldâlahtem aalmugjienâstmist, mii uárnejui skammâmáánu 20. peeivi 2011. Kieldâlahtem tuhhiittii 76,69 % jienâsteijein. Valcolla kieldâst jienâstii 375 olmožid. Sist 336 ađai 90,32 % tuhhiittii kieldâlahtem.[4]
| Kieldâ | Jienâsteijeeh | % | Toháliih jienah | Kale | % | Ij | % |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bogno | 72 | 67,92 | 70 | 62 | 88,57 | 8 | 11,43 |
| Cadro | 1 170 | 82,45 | 1 163 | 660 | 56,75 | 503 | 43,25 |
| Certara | 31 | 63,27 | 31 | 27 | 87,10 | 4 | 12,90 |
| Cimadera | 93 | 66,91 | 93 | 79 | 84,95 | 14 | 15,05 |
| Lugano | 11 821 | 39,57 | 11 550 | 9 029 | 78,17 | 2 521 | 21,83 |
| Sonvico | 1 057 | 75,72 | 1 050 | 796 | 75,81 | 254 | 24,19 |
| Valcolla | 375 | 70,62 | 372 | 336 | 90,32 | 36 | 9,68 |
| Ohtsis | 14 619 | 43,62 | 14 329 | 10 989 | 76,69 | 3 340 | 23,31 |
Aalmugjienâstem 11.3.2012
muteCarona ässeeh pessii jienâstiđ esken ive 2012. Njuhčâmáánu 11. peeivi 2012 uárnejui nubbe aalmugjienâstem, moos uásálistii puoh kieldah. Kieldâlahtem tuhhiittii 80,19 % jienâsteijein. Valcolla kieldâst jienâstii 236 olmožid. Sist 231 ađai 93,51 % tuhhiittii kieldâlahtem.[5]
| Kieldâ | Jienâsteijeeh | % | Toháliih jienah | Kale | % | Ij | % |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Carona | 484 | 88,32 | 483 | 252 | 52,17 | 231 | 47,83 |
| Bogno | 44 | 40,74 | 44 | 40 | 90,91 | 4 | 9,09 |
| Cadro | 593 | 41,64 | 572 | 444 | 77,62 | 128 | 22,38 |
| Certara | 17 | 34,69 | 17 | 15 | 88,24 | 2 | 11,76 |
| Cimadera | 46 | 33,09 | 45 | 42 | 93,33 | 3 | 6,67 |
| Lugano | 12 468 | 41,71 | 11 968 | 9 668 | 80,78 | 2 300 | 19,22 |
| Sonvico | 545 | 39,01 | 521 | 454 | 87,14 | 67 | 12,86 |
| Valcolla | 236 | 44,28 | 231 | 216 | 93,51 | 15 | 6,49 |
| Ohtsis | 14 433 | 42,34 | 13 881 | 11 131 | 80,19 | 2 750 | 19,81 |
Eennâmtiätu
muteValcolla lii Cassarate-nommâsii juuvâ leevi pajeuásist. Oovdiš kieldâtáálu lii 958 m merâtääsi paajaabeln.[2] Tot lii Colla siijdâst.
Viehâdâh
muteÄsseeloho
muteKäldee: Sveeici historjálâš sänikirje
Fáádást eres soojijn
mute
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Valcolla.
Käldeeh
mute- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Valcolla www3.ti.ch. Ufficio di statistica. Čujottum 13.12.2024. (italiakielân)
- ↑ 2,0 2,1 Valcolla Mapcarta. Čujottum 11.12.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Cattaneo, Maurizio & Gandolla, Alberto: Valcolla Dizionario storico della Svizzera. Čujottum 13.12.2024. (italiakielân)
- ↑ Risultati votazione consultiva del 20 novembre 2011 m3.ti.ch. 20.11.2011. Čujottum 13.12.2024. (italiakielân)
- ↑ Risultati votazione consultiva dell'11 marzo 2012 m4.ti.ch. 11.3.2012. Čujottum 13.12.2024. (italiakielân)