Nirppi

Nirppi (Mustela nivalis) lii ucemus netiellee. Nirppi lii rávhuidittum ubâ Suomâst.

Nirppi Mustela nivalis (Linnaeus, 1766)
Tile	LC (eellimvuáimálâš)
Tile Suomâst	LC (eellimvuáimálâš)
Tieđâlâš luokittâllâm
Doomeen	Sellâvááimusliih Eucarya
Kodde	Elleekodde Animalia
Uáiviráiđu	Savosuonâsiih Chordata
Vyeliráiđu	Čielgitávtáliih Vertebrata
Luokka	Njomâtteijeeh Mammalia
Vyeliluokka	Šoddâdeijee njomâtteijeeh Theria
Uásiluokka	Vuosâmaadâlâš njomâtteijeeh Eutheria
Lahko	Piätuelleeh Carnivora
Hiäimu	Netielleeh Mustelidae
Vyelihiäimu	Eidusiih neđeh Mustelinae
Suuhâ	Puoiduuh Mustela
Šlaajâ	nivalis

Stuárudâh já olgohäämi

Niirpi stuárudâh mulsâšud eellimpirrâs mieldi. Niirpih láá ucebeh taveoosijn (meid Suomâst) já stuárráábeh maadâoosijn. Jis stuárráb niirpi seeibi juáđháččij pele kuhebin já ivniiččij tom jotkum uási čappâdáin, te ellee ličij tegu puoidâ. Tave uccâ ellee koččoo uccnirppin (Mustela nivalis nivalis) já määdi stuárráb ellee koččoo stuorrânirppin (Mustela nivalis vulgaris). Uccnirppi lii tälviv ollásávt vielgâd. Keessiv vuod tast láá vielgis čuávjipeeli já ruškis selgipeeli. Tai kyevti ivne rääji lii njuolgâd já pastel. Keessiv meid kepileh láá vyeleeld vielgâdeh já paajeeld ruškâdeh. Rummâš kukkodâh lii niŋálâsâin 13–15 cm já orásijn 15–20 cm. Niŋálâs tiäddá suulân 20–40 g já ores 40–80 g. Stuorrâniirpi ruumâš lii váhá kuhheeb: niŋálâs lii 16–20 cm já ores 21–24 cm kukkosâš. Tälviv stuorrâniirpi selgipeeli lii ruškâd.

Lavdâm

Niirpi lavdâm

Nirppi lii lavdâm ubâ Euroopân, eereeb Islandân já Irlandân. Tave-Afrikist nirppi tiättoo Marokkost sehe Algeria, Tunisia já Viestâr-Sahara taveoosijn. Tot tiättoo meid stuárráámuu uásist Aasia já Tave-Amerik. Nirppi iälá meiddei suolluin, eromâšávt Koskâmeerâ kuávlust, já lii ušom lavdâm toho ulmui fáárust.

Eellimvyevih já lattim

Nirppi lii netiellein puoh enâmustáá spesiaališum tiätu salâselleid, ađai táágu pehti säpligáid, já jis puátá hyenes säpligihe, te nääli kačča. Niirpist ij lah molsâiävtulâš etipurrâmâš, maid tot puávtáččij kevttiđ säpligijttes ivij äigin.

Nirppi koddá salâsis niiskán kääskistmáin já jis lii asto, te aalgât puurrâm ain uáivist já vuoiŋâšijn.