Anfisa Agejeva
| Anfisa Agejeva | |
|---|---|
| Šoddâm | Anfisa Maksimovna Zakharova kuovâmáánu 12. peeivi 1952 Kanjovka, Murmansk, Sovjetlitto |
| Pargo | |
| Áámmát | kirječällee já musikkár |
| Noomah | Anfisa Zakharova Anfisa Ageeva Anfisa Agueva |
| Kielâ | kieldâsämikielâ |
| Peerâ | |
| Vanhimeh | Maksim Antonovich Zakharov (1919–1984) Marija Ivanovna Zakharova (1922–2008) |
Anfisa Maksimovna Agejeva, meid Anfisa/Anfissa Ageeva/Ageyeva (ruošâkielân Анфиса Максимовна Агеева, j.s. Zakharova (Захарова); š. kuovâmáánu 12. peeivi 1952, Kanjovka, Murmansk, Sovjetlitto[1]) lii kieldâsämmilâš kirječällee, jurgâleijee já musikkár. Sun lii vuossâmuš Ruošâ beln sämmilâš, kii lii vuáittám Sámi Grand Prix.[2]
Eellim
muteAnfisa Maksimovna Zakharova šoodâi kuovâmáánu 12. peeivi 1952 Kanjovkast (ruošâkielân Канёвка).[1] Suu vaanhimeh láin pajeulmuuh já palhâšum suátiveteraaneh. Suu eeči lâi Maksim Antonovich Zakharov (1919–1984)[3] já suu enni Marija Ivanovna Zakharova (1922–2008).[4] Sunnui šoddii ohtsis oovce párnážid.[5][6]
Ive 1962 sovjetlittoliih meridii huksiđ čäcivyeimilájádâs já puáđđuđ Koarrdõgkjuuvâ. Muáddi ive maŋeláá peerâ kaartâi varriđ Luujáávrán, ko ubâ Koarrdõgk paasij čääsi vuálá.[6][7]
Muusik
muteKieldâsämmilij ärbivuáválâš vookaalmuusikšlaajâ livvt (kieldâsämikielân лыввьт) lii lamaš uási Agejeva elimist aaibâs šoddâm rääjist. Sehe Agejeva enni já ákku livvtijn já aainâs-uv suu enni lâi tobdos livvtejeijee.[6][8] Suu enni livvtij tagarijn muusikjuávhuin ko Luujäävri aalmuglâš lávlumjuávhust Lujavvr (kieldâsämikielân Луяввьр) já muusikjuávhust "Ojar" (kieldâsämikielân Ойяр).[4][8][9] Suu livvteh láá vyerkkejum el. Taažâst, Eestienâmist já Saksaast.[4] Agejeva uábbi Domna Khomjuk lii meid tobdos livvtejeijee.
Agejeva lii livttim maŋgii Sámi Grand Prix -kišto juoigâmuásist sehe ohtuu já oobijnis Domna Khomjukáin. Ive 2001 Agejeva livvtij vuossâmuu keerdi kištoost,[10] mon sun vuoitij livtt-pittáin Meleš. Muáddi ive maŋeláá sun uásálistij siämmáá uásán oovtâst oobijnis Domna Khomjukáin.[10] Talle suoi livvtijn pitá Duottar. Agejeva viigâi vyeittiđ oppeet iivij 2007 já 2013, ive 2007 pittáin Sorrow já ive 2013 pittáin Luottáš. Ive 2019 sun maacâi oobijnis kiišton, kost suoi livvtijn pitá Vuess.
Toimâttem- já jurgâlemsyergi
muteAgejeva lii jurgâlâm kiirjijd já lavluid kieldâsämikielân tegu sovjetlittolâš já ruoššâ vuáittupeeivi laavlâ День Победы, mon sun jurgâlij ive 2021 ruošâkielâst kieldâsämikielân noomáin Вуэјјтэм Пе̄ййв.[9][11] Ton lasseen sun lii toimâttâm ive 2014 oovtâst A. A. Antonovain kieldâsämikielâ-ruošâkielâ -sänikirje Са̄мь-рӯшш са̄ннҍнэххьк / Саамско-Русский словарь.[12]
Olgosadalduvah
muteToimâttâsah
mute- 2014 – Са̄мь-рӯшш са̄ннҍнэххьк / Саамско-Русский словарь oovtâst A. A. Antonovain[12]
Jurgâlusah
mute- 2007 – Вӣллькесь пуаз (ruošâkielân Белый олень)[13]
- 2019 – Same: 100 mennesker i Sápmi/100 people in Sápmi/100 olbmo Sámis
- 2021 – Вуэјјтэм Пе̄ййв (ruošâkielân День Победы)
Diskografia
muteNurâldâhskiäruh
muteAgejevast láá pitáh čuávuváin skiäruin:
- 2001 – Sámi Grand Prix 2001, pittáin Meleš[10]
- 2003 – Sámi Grand Prix 2003, pittáin Duottar oovtâst Domna Khomjukáin
- 2005 – Davvi Jienat - Northern Voices, pitáiguin Guoladatnjárga, Meleš já Koordeg Gilli
- 2007 – Sámi Grand Prix '07, pittáin Sorrow
- 2013 – Sami Grand Prix 2013, pittáin Luottáš
- 2014 – Сборник саамских песен
- 2015 – Сборник саамских сказок
- 2017 – Богатырь Ляйне
- 2019 – Sámi Grand Prix 2019, pittáin Vuess oovtâst Domna Khomjukáin
Käldeeh
mute
- ↑ 1,0 1,1 Balakina, D. C. já Bolšakova N. P. Альманах саамской литературы Almanakh saamskoi literaturi. Živaja Klassika. 2019. ISBN 978-5-4489-0229-1. s. 26–27. Čujottum 23.4.2021 (ruošâkielân)
- ↑ Hætta, Wenche Marie. Finn din favorittjoik - Gávnna luođi masa liikot. NRK Sápmi. 29.3.2007. Čujottum 6.1.2021 (táru- já orjâlâškielân)
- ↑ Захаров Максим (1919 – 1984). Фонд сохранения и изучения родных языков народов Российской Федерации. Čujottum 8.4.2021 (ruošâ- já kieldâsämikielân)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Захарова Мария (1922 – 2008). Фонд сохранения и изучения родных языков народов Российской Федерации. Čujottum 8.4.2021 (ruošâ- já kieldâsämikielân)
- ↑ Наумова, Светлана. Сохрани очаг свой. Murmanskii vestnik. 8.2.2012. Čujottum 16.4.2021 (ruošâkielân)
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Дежкина, Галина. В Мончегорске прошел вечер «Маленький народ Большого Севера». Khibini. 17.11.2016. Čujottum 17.4.2021 (ruošâkielân)
- ↑ Mustonen, Tero (toim.). Waters of Health 2020 – Season 1 Report. Snowchange Cooperative. s. 8. Skammâmáánu 2020. Čujottum 17.4.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 8,0 8,1 Anti, Kila. Leudejeaddjit lassánit. Ávvir. 21.11.2018. Čujottum 17.4.2021 (orjâlâškielân)
- ↑ 9,0 9,1 История саамской семьи в летописи Великой Отечественной войны. Murmansk kuávlu sisašijministeriö. 7.5.2020. Čujottum 17.4.2021 (ruošâkielân)
- ↑ 10,0 10,1 10,2 Hætta, Wenche Marie. Hvem-Hva-Når om Sámi Grand Prix NRK Sápmi. 15.4.2019. Čujottum 23.4.2021 (táru- já orjâlâškielân)
- ↑ Песня "День победы на саамском языке" - Автор перевода на саамский язык Агеева Анфиса Максимовна Правительство Мурманской области. Čujottum 7.8.2021. (ruošâkielân) já (kieldâsämikielân)
- ↑ 12,0 12,1 Антонова, Са̄нндрэ: Са̄мь-рӯшш са̄ннҍнэххьк / Саамско-Русский словарь, s. 384. Мурманск: АНО Арктический центр научних исследований и экспертиз, 2014. ISBN 978-5-98709-821-9. Tyeje nettiversio. (ruošâkielân) já (kieldâsämikielân)
- ↑ Матрёхин, Иван: Белый олень Вӣллькесь пуаз, s. 6. Jurgâlâm Agejeva, Anfisa. Мурманск: Мурманское книжное издательство, 2007. ISBN 978-5-85510-309-0. Tyeje nettiversio (čujottum 25.4.2022). (ruošâkielân) já (kieldâsämikielân)