Pešnirihhááš
Pešnirihhááš (Motacilla alba) lii varbusluudij laahkon kullee loddešlaajâ. Tot lii Pirkanmaa eennâmkode lodde[3] já Latvia aalmuglâšlodde.[4]
| Pešnirihhááš Motacilla alba (Linnaeus, 1758) |
|
|---|---|
 |
|
| Tile | LC (eellimvuáimálâš)[1] |
| Tile Suomâst | NT (čalmeestoonnum)[2] |
 |
|
 |
|
Tieđâlâš luokittâllâm |
|
| Doomeen | Sellâvááimusliih Eucarya |
| Kodde | Elleekodde Animalia |
| Uáiviráiđu | Savosuonâsiih Chordata |
| Vyeliráiđu | Čielgitávtáliih Vertebrata |
| Luokka | Lodeh Aves |
| Lahko | Varbuslodeh Passeriformes |
| Hiäimu | Pešnirihhááh Motacillidae |
| Suuhâ | Pešnirihhááh Motacilla |
| Šlaajâ | alba |
Stuárudâh já tobdomeerhah
mutePešnirihhááš lii 16,5–19 cm kukkosâš lodde, mii tiäddá 18–23 g.[3] Ton puuzah láá čappâdeh, ránáseh já vielgâdeh. Orráás uáivičohe monnjâuási, čuudâ sehe vättikuávlu láá čappâdeh, niŋálâsâst vuod toh láá ránáseh teikkâ čapisránáseh. Nuorâ lode uáivi lii räänis. Pešnirihhááš lii šođbâ lodde, mast lii kuhes čapis poođâš. Pottâšist láá vielgis roobdah. Vääti kuávlust láá tevkis kovoseh. Pešnirihháá njune já ruoidah láá čappâdeh.
Pešnirihhááš lii ruokis lodde, mii ohtânmaanoost stáávrut kuhes pottâšis, ko tot vázzá.
Pešnirihháá lávlum lii virkkuus já jotelis visârdem.[3][5]
Lavdâm já eellimpiirâs
mutePešnirihhááš pessee ubâ Suomâst. Mudoi tot pessee stuorrâ uásist Aasiast já Euroopist. Uccâ nääli iälá meid Alaska viestâruásist. Suomâ pessimnääli lii áárvu mield 400 000–600 000 paarrâd.[3]
Pešnirihhááš lii uáli táválâš lodde riddoin, piälduin já čuákkipaaihijn.[5]
Pešnirihhááš tálvástâl Aldanuorttân já Tavenuorttii-Afrikist. Lodde lii peivivärrejeijee. Čohčâvarrim lii porge-roovvâdmáánust já kiđđâvarrim cuáŋui-vyesimáánust.[3]
Lasanem
mutePešnirihhááš pessee puohlágánijn soojijn. Piervâl tot ráhtá vaddâsijn já siävŋálijn. Niŋálâs mannee vyesimáánust 2–7 manneed. Sehe ores já niŋálâs läälliv taid 10–15 peivid. Uđâgááh vyelgih piervâlist 11–16 peeivi ahasâžžân.[3] Vaanhimeh piemmâv uđâgáidis ton räi, ko toh láá 17–21 peeivi ahasiih.[5] Kyehti mááná ivveest láá pešnirihháást viehâ táváliih. Pessimäigi lii vyesimáánust porgemáánu aalgâ räi.[3]
Raavâd
mutePešnirihhááš porá čielgimielgâsttemijd. Pessimääigi ulguubeln tot porá meid siemânijd.[5]
Fáádást eres soojijn
mute
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Pešnirihhááš.
Käldeeh
mute- ↑ IUCN Red List Čujottum 27.08.2022 (eŋgâlâskielân)
- ↑ Valkama, Jari: Pešnirihhááš – Motacilla alba Suomen Lajitietokeskus. 2019. Čujottum 27.8.2022. (suomâkielân)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Västäräkki, Motacilla alba - Linnut - LuontoPortti luontoportti.com. Čujottum 27.8.2022.
- ↑ Symbols [Latvia.eu]. 13.1.2015. Čujottum 27.8.2022. (eŋgâlâskielân)
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Koskimies, Pertti: Suomen lintuopas, s. 243. 4. riäntus. WSOY, 2018.