Kirste Paltto
| Kirste Paltto Jovnna-Jon-Ánne Kirste | |
|---|---|
| Šoddâm | kuovâmáánu 11. peeivi 1947 Ucjuuhâ, Suomâ |
| Pargo | |
| Áámmát | kirječällee |
| Noomah | Jovnna-Jon-Ánne Kirste[1] Ritva Kirste Paltto Ritva Kirsti Paltto Kirste Paltto Kirsti Paltto |
| Kielâ | orjâlâskielâ
|
Ritva Kirste (Kirsti) Paltto (orjâlâškielân Jovnna-Jon-Ánne Kirste[1]; š. kuovâmáánu 11. peeivi 1947, Ucjuuhâ, Suomâ) lii sämmilâš kirječällee, kii čáálá iänááš orjâlâškielân. Suu kirjeh láá jurgâlum suomâkielân, saksakielân, tárukielân, eŋgâlâskielân já anarâškielân.[2] Paltto jieš lii meiddei jurgâlâm ennuv tuojijd suomâkielân já sämikielân. Paltto lâi meid Säämi kirječällei seervi vuossâmuš jođetteijee.[3]
Eellim
mutePaltto lii máttáátteijee.[2] Sun juuđij Aanaar ristâlii aalmugškoovlâ iivij 1964–1965 já valmâštui aalmugškovlâmáttáátteijen Raahe seminaarist ive 1971. Paltto poorgâi vuáđuškovlâmáttáátteijen Vuáčust iivij 1971–1972, Simost iivij 1972–1974 já Utajärvist iivij 1974–1975. Sun lâi sämikielâmáttáátteijee Ucjuuvâ pajetääsist iivij 1985–1986 já Säämi máttááttâskuávdáást ive 1996.
Suu nieidâ lii algâaalmugij totkee Rauna Kuokkanen.[4]
Palhâšumeh já tubdâstâsah
muteIve 1977 Paltto finnij sehe čalmettemij kuldâlmâspalhâšume já Laapi eennâmkode taaiđâpalhâšume. Kyehtlov ihheed maŋeláá sun vuoitij Sämitige kulttuurpalhâšume. Ive 2000 sun finnij Helen-palhâšume.[5]
Ive 2001 Paltto vuoitij kirjeest Suoláduvvan vuossâmuu keerdi Sämirääđi kirjálâšvuotâpalhâšume.[6][7][8] Käävcinubálov ihheed maŋeláá sun vuoitij oppeet palhâšume, taan tove kirjeest Luohtojávrri oainnáhusat.[9][10]
Ive 2019 Laapi ollâopâttâh nomâttij suu kunneetuáhtárin.[1][5][11]
Tyejeh
mutePárnái- já nuorâikirjeh
mute- Vilges geađgi (1980, koveh: Tuula Mukka)
- Go Ráhkun bođii Skáhpenjárgii (1982)
- Golleozat. Sápmelaš álbmotmáidnasa vuođul. (1984, koveh: Merja Aletta Ranttila)
- Dávggáš ja násti (1988, koveh: Sigga-Marja Magga)
- Divga (1990, koveh: Mika Launis)
- Urbi (1994)
- Ája (2007, koveh: Inghilda Tapio)
- Ale fal muital (2013)
- Luohtojávrri oainnáhusat (2016)
- Jođašeadddji násti (2019)
Tihtâčuágálduvah
mute- Riđđunjárga (1979)
- Beaivváža bajásdánsun (1985)
- Beštoriin (1997)
Nooveelčuágálduvah
mute- Soagŋu (1971)
- Risten (1981)
- Guovtteoaivvat nisu (1989)
- Suoláduvvan (2001)
Romaneh
mute- Guhtoset dearvan min bohccot (1987)
- Guržo luottat (1991)
- 256 golláža (1992)
- Násttit muohtagierragis (2007)
- Gávdnui guhkkin váris (2015)
Käldeeh
mute
- ↑ a â b Paltto, Anni-Saara. Kirste Paltto ja Petteri Laiti nammaduvvoba Lappi universitehta gudnedoavttirin. Yle Säämi. 19.2.2019. Čujottum 30.4.2021 (orjâlâškielân)
- ↑ a â Paltto, Kirsti - kirjasampo.fi Čujottum 30.4.2021 (suomâkielân)
- ↑ Skåden, Sigbjørn já Fredriksen, Lill Tove. Kirste Paltto. Store norske leksikon. Čujottum 30.4.2021 (tárukielân)
- ↑ rauna.wordpress.com Čujottum 30.4.2021 (suomâkielân)
- ↑ a â Länsman, Kaija. “Illudahtti, ahte eallenáigge muitet” – Laiti ja Paltto vihahuvvuiga gudnedoavttirin. Yle Säämi. 17.5.2019. Čujottum 30.4.2021 (orjâlâškielân)
- ↑ Kirsti Paltto (1947–) 642.davvi.no. Čujottum 30.4.2021. (tavesämikielân)
- ↑ Olli, Anne. Vuosttaš rihkusrománastis čállá imašlaš jápmimis 14.1.2015. Čujottum 27.12.2020 (orjâlâškielân)
- ↑ Larsen, Dan Robert. - Guhkes vuordináigi almmuhit girjji. 30.1.2008. Čujottum 27.12.2020 (orjâlâškielân)
- ↑ Marakatt, Elin. Kirste Paltto oažžu Sámiráđi girjjálašvuođabálkkašumi Ávvir. 4.11.2020. Čujottum 27.12.2020 (orjâlâškielân)
- ↑ Sámiráđi girjjálašvuođabálkašupmi. NRK Sápmi. 3.9.2020. Čujottum 27.12.2020 (orjâlâškielân)
- ↑ Lapin yliopistoon 18 uutta kunniatohtoria - ulapland.fi Čujottum 30.4.2021 (suomâkielân)
