Belgia

Belgia lii staatâ Euroopist. Belgia vijđodâh lii 30 689 km² já ässeeloho paijeel 11,5 miljovn, mii taha Belgia ässeesaahâdvuođâst 376 olmožid/km². Tot lii 22. stuárráámus ässeesaahâdvuotâ maailmist já 6. stuárráámus Euroopist.

Belgia kunâgâskodde Koninkrijk België (hollandkielân) Royaume de Belgique (ranskakielân) Königreich Belgien (saksakielân)
lippu	vaakun
Staatâhäämi	vuáđulavâlâš monarkia
Kunâgâs	Philippe
Uáiviminister	Sophie Wilmès
Uáivikaavpug	Bryssel
Eres kaavpugeh	Antwerpen Gent Charleroi Liège Brugge
Vijđodâh	30 689 km²
– sisčääci	6,5 %
Ässeeloho (2020)	11 492 641
– ässeesaahâdvuotâ	376 ässed/km²
Virgáliih kielah	hollandkielâ, ranskakielâ, saksakielâ
Vaaluut	euro (EUR)
Jiečânâsvuotâ
– Vuáládâhenâmijn	1830
Uánádâs	BE
– fiävruin	B
– kirdemmašinijn	OO
Jotolâh	uálgispiälásâš
Sundenummeer	+32
Internet TLD	.be
Motto	"Eendracht maakt macht" "L'union fait la force" "Einigkeit macht stark"
Aalmuglâšlaavlâ	La Brabançonne

Belgia uáivikaavpug lii Bryssel. Eres teháliih kaavpugeh láá Antwerp, Gent, Charleroi, Liège, Brugge, Namur já Leuven.

Eennâmtiätu

Belgia vijđodâh lii 30 689 km². Tast lii Tavemeerâ rido ohtsis 66 km. Mäddin lii Ardennij várádâh, mii lii várádâhkuávlu, kost láá ennuv vyevdih.

Historjá

Belgia kuávlu ässeeh láá mainâšum vuosmuu keerdi ive 56 oKr. Julius Caesar kirjeest, mii muštâl Gallia suáđist. Tast iättoo, ete belgae-hiäimuh láá ruokkâdumoseh puoh gallijn.

Kuávlujuáhu

Belgia juáhhoo kuulmâ kuávlun (hollandkielân gewest, ranskakielân région): Brysselân, Flanderân já Vallonian. Flander já Vallonia kuohtuuh juáhhojeh vala viiđâ provinsân ađai eennâmkoodán (hollandkielân provincie, ranskakielân province), já toh vala 43 arrondissementân.

Kuávlu	Virgálâš nommâ	Virgáliih kielah	Uáivikaavpug	Vijđodâh	Ässeeoloho	Provinseh
Flander	Vlaams Gewest	holland	Bryssel	13 522 km²	6 251 983	Antwerpen, Limburg, Nuorttâ-Flander, Viestâr-Flander, Flander Brabant
Vallonia	Région wallonne	ranska	Namur	16 844 km²	3 498 384	Vallonia Brabant, Namur, Liège, Hainaut, Luxembourg
Bryssel uáivikaavpugkuávlu	Région de Bruxelles-Capitale, Brussels Hoofdstedelijk Gewest	ranska, holland	Bryssel	161 km²	1 208 542	–

Viehâdâh

Kielah

Belgian virgáliih kielâsiärvuseh:

  hollandkielâlâš

  ranskakielâlâš

  saksakielâlâš.

Bryssel kuávlust lii sehe holland- já ranskakielâlâš kielâsiärvus.

Belgiast láá kulmâ virgálii kielâ: hollandkielâ, ranskakielâ já saksakielâ. Juáhhást lii haaldâtlávt jiečânâs kielâsiärvus status. Kyevtikielâg Brysselist stuárráámus uási ulmuin láá ranskakielâliih.

Stuárráámus uási hollandkielâlâžân rekinistum belgialijn sárnu flaamikielâ. Belgia ranskakielâ iärrán Ranska ranskakielâst tuše motomij páihálij saanij já eđâlduvâi uásild, motomijn kuávluin meiddei jienâdem lii ereslágán.

Stuárráámuuh kaavpugeh

Kaavpug ässeeloho já kuávlu taavgij siste.

• Bryssel uáivikaavpugkuávlu (1 208 542, siskeeld 19 kieldâd)
• Antwerpen (523 248, Flander)
• Gent (260 341, Flander)
• Charleroi (201 816, Vallonia)
• Liège (197 355, Vallonia)
• Brugge (118 284, Flander)
• Namur (110 939, Vallonia)
• Leuven (101 396, Flander)
• Mons (95 299, Vallonia)
• Mechelen (86 304, Flander)

Kulttuur

Kirjálâšvuotâ

Belgia lii šoddâm tobdosin jieškote-uvlágán ráiđukovesárgoin já ovdâmerkkân tagareh noomah ko Hergé (Tintti), Morris (Lucky Luke) já Peyo (Smurffih) láá belgialiih.

Kovetaaidâ

Surrealistlâš máálájeijee René Magritte lâi vuálgus Belgiast.

Fáádást eres soojijn

• Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Belgia.

Käldeeh

Euroop staatah Albania • Andorra • Armenia • Azerbaidžan • Belgia • Bosnia-Hercegovina • Bulgaria • Eestieennâm • Espanja • Georgia • Irland • Island • Italia • Kazakstan • Kosovo • Kroatia • Kreikka • Kypros • Latvia • Liechtenstein • Liettua • Luxemburg • Malta • Moldova • Monaco • Montenegro • Nuorttâriijkâ • Ovtâstum kunâgâskodde • Portugal • Puola • Ranska • Romania • Ruotâ • Ruoššâ • Saksa • San Marino • Serbia • Slovakia • Slovenia • Suomâ • Sveicci • Taažâ • Tanska • Tave-Makedonia • Tšekki • Turkki • Ukraina • Uŋgar • Vatikaanriijkâ • Vielgis-Ruoššâ • Vuáládâhenâmeh

Euroop union Belgia • Bulgaria • Eestieennâm • Espanja • Irland • Italia • Kroatia • Kreikka • Kypros • Latvia • Liettua • Luxemburg • Malta • Nuorttâriijkâ • Portugal • Puola • Ranska • Romania • Ruotâ • Saksa • Slovakia • Slovenia • Suomâ • Tanska • Tšekki • Uŋgar • Vuáládâhenâmeh

Tave-Atlant Piäluštemlitto (NATO) Albania • Belgia • Bulgaria • Eestieennâm • Espanja • Island • Italia • Kanada • Kroatia • Kreikka • Latvia • Liettua • Luxemburg • Montenegro • Ovtâstum kunâgâskodde • Ovtâstum staatah • Portugal • Puola • Ranska • Romania • Saksa • Slovakia • Slovenia • Suomâ • Taažâ • Tanska • Tave-Makedonia • Tšekki • Turkki • Uŋgar • Vuáládâhenâmeh