Tuodârmittár
Tuodârmittár lii koskâstuárusâš já táválávt kuovgis, motomin viehâ sárgáás-uv mittárpiäivááloddááš. Tuodârmittár suoksâ kočoduvvoo lostâmááttun.
| Tuodârmittár Epirrita autumnata (Borkhausen, 1794) |
|
|---|---|
 |
|
| Tile Suomâst | LC (eellimvuáimálâš)[1] |
 |
|
Tieđâlâš luokittâllâm |
|
| Doomeen | Sellâvááimusliih Eucarya |
| Kodde | Elleekodde Animalia |
| Uáiviráiđu | Lođâsjuálgásiih Arthropoda |
| Vyeliráiđu | Kuuđâjuálgásiih Hexapoda |
| Luokka | Tivreh Insecta |
| Lahko | Piäivááloddááh Lepidoptera |
| Vyelilahko | Glossata |
| Suuhâ | Epirrita |
| Šlaajâ | autumnata |
Olgohäämi
muteTuodârmittár lii räniskirjáás, koskâstuárusâš piäivááloddááššlaajâ, mon stuárudâh já kovoseh mulsâšudeh ennuv. Suájákeejij koskâ lii 25–35 mm. Suájái vuáđuivne lii kuovgisräänis. Mittárij suájáh láá sárgááh, já toi vuáđuivne lii kuovgisräänis. Suájái aalgâst já keejist sárgáh láá kyevtkiärdágeh, já toi ivne iärrán suájái koskâuási ivneest. Ton lasseen suájái algâuási já keeči sättih leđe tevkkâduboh.
Šlaajâ sulâstit ennuv muáddi eres-uv loppâčoovčâ mittárpiäivááloddáá, ovdâmerkkân hallamittár (Operophtera brumata).
Lavdâm já kirdemäigi
muteSuomâst tuodârmittár tiättoo ubâ enâmist. Rävis piäivááloddááh kirdeh Laapist ruške ääigi porgemáánu loopâst já mäddiláá eromâšávt čohčâmáánust, mut motomin joba roovvâdmáánu loopâ räi.
Eellimpiirâs já eellimvyevih
muteNiŋálâs mannee čohčuv sieivâsovvijd nuuvt, ete maneh pääcih täälvi ääigi muotâkerdi paajaabel. Maneh jäämih tuše, jis puolâš lii -36 °C tâi eenâb. Kesimáánust lostâmááđuh čalgeh já purâškyetih suávi uurbijd. Lostâmááđuh poreh suáhiloostâid ain kuátilum räi, mii lii syeini-porgemáánust. Jis suáhiloostah iä lah, te lostâmááđuh poreh masa puoh eres šaddoid. Tuodârmittár lii valjaamus puoh iho kirdee piäivááloddáin. Ton lasseen tuodârmittár kirdá meid peiviv, jis lii polviis šoŋŋâ. Táválávt tuodârmittár vuoiŋâst čuávgáduv ääigi já kirdeškuát tállán ko kiinii teikâ miinii hettee tom. Iho šlaajâ oro mielâstis laampui čuovâ aldasijn.[2]
Tuodârmittár hiävuh
muteTuodârmittárij lostâmááđuh poreh eromâšávt Tave-Suomâ tuodârsoovijd. Maadâ-Suomâst-uv lostâmááđuh poreh suáhiloostâid, mutâ toh iä toovât stuorrâ hiävuid tobbeen.[2] Ruopsiskuuđhah räijejeh tuodârmittár tiettum Tave-Suomâst sehe mottoom verd Laapist-uv, tastko toh poreh tuodârmittár lostâmááđuid.[2]
Fáádást eres soojijn
mute
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Tuodârmittár.
Käldeeh
mute- ↑ Lauri Kaila, Marko Mutanen: Tuodârmittár – Epirrita autumnata Suomen Lajitietokeskus. 2019. Čujottum 30.3.2022. (suomâkielân)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Luonnonvarakeskus - Tunturimittari Čujottum 8.10.2021 (suomâkielân)
