Lade kirkko
Lade kirkko (uđđâtárukielân Lade kyrkje já kirjetárukielân Lade kirke, ovdil meid Hlade kirke) lii kuheskirkko Lade kaavpuguásist, Ruándimist, Trøndelag läänist, Taažâst. Tot kulá Lade servikoodán, mii vist kulá Nidaros tuámuruávástkoodán.[2] Kirho aldasijn lii kirkkoeennâm.
| Lade kirkko | |
|---|---|
 Lade kirkko Ruándimist ive 2006 |
|
|
Koordinaateh: |
|
| Staatâ |
 Taažâ |
| Lääni | Trøndelag |
| Kieldâ | Ruándim |
| Kaavpuguási | Lade |
| Kirkkokodde | Taažâ kirkko |
| Pispekodde | Nidaros pispekodde |
| Ruávástkodde | Nidaros tuámuruávástkodde |
| Servikodde | Lade servikodde |
| Huksejum | 1100-loho |
| Materiaal | keđgi |
| Čokkámsajeh | 190[1] |
| Äigi | UTC+1 |
Historjá
mute
Lade kirkko lii puárásumos kirkko ovdii Strinda kieldâst. Tot lâi ubâ kuávlu tehálumos kirkko tassaažân ko Strinda kirkko huksejui.[1]
Vuossâmuš kirkko huksejui 900-lovvoost, já tot lâi rahtum muorâst. Tááláš kirkko, mii lii rahtum keeđgist, huksejui 1100-lovvoost. Kihheen ij tieđe tárkká, kuás tot huksejui, mut huksimpargoh tuođânálásávt algii 1130-lovvoost já nuhhii oovtâ käldee mield suulân ive 1160,[1] mut eres käldei mield esken suulân ive 1190.[3][4][5][6]
Koskâääigi loopâbeln kirkko tooimâi luostarin.[1]
Ive 1574 kirho omâstus sirdâšui ovtâskâs ulmui.[1]
Suulân ive 1800 uđđâ kiällutornâ huksejui káátu oolâ. Tot vuáđutivvui ive 1913. Onnáá peeivi toornâst láá kyehti kiälu: Lars Kuyandi rähtim kiällu (ive 1884) já Olsen Nauen rähtim kiällu (ive 1946).[1]
Taažâ já Ruotâ koskâsij soođij ääigi já maŋeláá meiddei nube maailmsuáđi ääigi kirkko kevttui purrâmušvuárkkán.
Vaaljâkirkkon ive 1814
muteIve 1814 Taažâst uárnejuvvojii vuossâmuuh riijkâvijđosiih vaaljah. Talle Lade kirkko tooimâi vaaljâkirkkon (kirjetárukielân valgkirke já uđđâtárukielân valkyrkje) ađai ulmuuh ellii tobbeen jienâstmin.[7] Vaaljâkirhoh lijjii ohtsis paijeel 300 pirrâ Taažâ.
Huksiittâs
muteLade kirkko lii kuhes keđgikirkko. Ton váldu-uksâ lii kirho viestâruásist nk. viärjuvisteest, mii tuáimá kirho viäskárin. Viärjuvisteest piäsá kirkkotupán. Tuve nuorttiibeln lii ucce kuori. Kirho já kirkkoeennâm pirrâ lii vyeligis keđgiäiđi.
Kirkkotupe
mute.jpg)
Kirhoost lii neeljičievâg kirkkotupe, moos čäähih suulân 190 olmožid.[1] Tuuveest lii särnistovli, mon Jens Snekker (teikâ "Snedicher") veerâi ive 1649. Tom máálái Johan Contrafeier.[1][5] Särnistoovli paajaabeln lii ruuvnâ hámásâš škajâkáttu, mii lasettui esken 1700-lovvoost.[5] Tääl särnistovli lii kirkkotuve taveuásist kuori alda, mut algâaalgâst tot lâi tuve maadâseeinist já ive 1898 tot sirdui tuve nubebel.[5]
Kuori puotâluvâi kirkkotuuveest lii luptâstâh.
Kuori
muteKirho kuori lii keezib ko kirkkotupe, já tot lii tuše 7,1 x 7,4 m. Tobbeen láá kirho álttár, álttárkärdi já álttártavlu.
Álttártavlu
muteLade kirho álttártavlu lii maaŋgâuásásâš, ivnáá já styeres. Tast láá tääl kyehti taavlu, moi pirrâ láá muorâst veerrum uásih já moi vyelni láá albasterpaneleh. Álttártaavlu uásih láá jieškote-uvlágánijn äigipoojijn: albasterpaneleh láá 1400-lovvoost, muorâuásih 1700-lovvoost já táálááh taavluh 1900-lovvoost.
Álttártaavlu albasterpanelij reliefeh ráhtojii 1400-lovvoost Eŋlandist.[8] Algâaalgâst paneleh kullii álttárskáápán, mast lijjii uuvsah já maid lâi mahđulâš meid toppâđ.[8] Álttárskäppi já pajaspajanempaaneel láá lappum, mut eres uásih láá vala kiävtust tááláá álttártaavlust.[8]
Lars Pedersen veerâi álttártaavlu muorâoosijd ive 1709.[1] Tot annoo Pedersen tehálumosin pargon.[1][8] Ellen Ravert, kii aasâi talle Lade Gård kärdinist, skeŋkkij Pedersen veerrâm álttártaavlu kiirkon siämmáá ive.
Tááláin taavluin paajeeb kovvee Jeesus pajaspajanem já vyeleeb suu riistânnavlim.[1] Kuohtuid máálái Ola Seter ive 1946.[1]
Kovegalleria
mute-
Kirho uksâ -
Kirho nk. viärju-
viste ađai kirho vees-
kir -
Kirho tyehi-
uási -
Kirkko-
eennâm -
Kirkkoeennâm
Fáádást eres soojijn
mute
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Lade kirkko.
Käldeeh
mute- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 Lade kirke Norske kirker. 3.4.2017. Čujottum 22.9.2024. (kirjetárukielân)
- ↑ Lade menighet Taažâ kirkko. Čujottum 22.9.2024. (kirjetárukielân)
- ↑ Rosvold, Knut A.: Lade kirke snl.no. Čujottum 22.9.2024. (kirjetárukielân)
- ↑ Lade kirke Taažâ kirkko. Čujottum 22.9.2024. (kirjetárukielân)
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Wedvik, Barbro: A 365 Lade kirke: Behandling av prekestol. NIKU oppdragsrapport 40/2017. Taažâ kulttuurärbitutkâminstituut NIKU, 2017. Tyeje nettiversio (PDF) (čujottum 22.9.2024). (kirjetárukielân)
- ↑ Norske steinkirker fra middelalderen – Nøkkeltallsrapport 2021, s. 44. KA Arbeidsgiverorganisasjon for kirkelige virksomheter, 2021. Tyeje nettiversio (čujottum 22.9.2024). (kirjetárukielân)
- ↑ Valgkirkene lokalhistoriewiki.no. Čujottum 22.9.2024. (kirjetárukielân)
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Lager modell av tapt alterskap fra 1400-tallet ved bruk av digitale metoder 7.2.2022. Taažâ kulttuurärbitutkâminstituut NIKU. Čujottum 22.9.2024. (kirjetárukielân)