Frederik X
Frederik X (Frederik André Henrik Christian, š. vyesimáánu 26. peeivi 1968 Kööbenhaammân, Tanska) lii Tanska tááláš kunâgâs. Sun lii Tanska roonnig Margrethe II já Henri de Laborde de Monpezat (1934 – 2018) vuosâpäärni. Frederikist šoodâi Tanska ruuvnâprinssâ uđđâivemáánu 14. peeivi 1972, ko suu eenist Margrethe II šoodâi jiečânâs Tanska roonnig. Táásá 52 ihheed maŋeláá Frederikist šoodâi kunâgâs, ko suu enni Margrethe II luovâi ruvnâstis.[1][2]
| Frederik X | |
|---|---|
 | |
| Tanska kunâgâs | |
| Väldipaje | uđđâivemáánu 14. peeivi 2024 – |
| Oovdeb | Margrethe II |
| Šoddâm |
vyesimáánu 26. peeivi 1968 Rigshospitalet, Kööbenhaammân, Tanska |
| Pelikyeimi | Mary Donaldson |
| Párnááh | ruuvnâprinssâ Christian, Isabella, Vincent, Josephine |
| Suuhâ | Glücksburg |
| Eeči | Henri de Laborde de Monpezat |
| Enni | Margrethe II |
| Oskoldâh | Tanska aalmugkirkko |
| Vuáláčaalâ |
 |
Pärni- já nuorâvuotâ
mute
Frederik André Henrik Christian šoodâi vyesimáánu 26. peeivi 1968 Rigshospitaletist, Kööbenhamânist, Tanskaast vááijuv ihe suu vanhimij heejâi maŋa. Sun lii tallaa Tanska ruuvnâprinses Margrethe (maŋeláá Tanska roonnig Margrethe II) já kreivi Henri de Laborde de Monpezat (maŋeláá Tanska prinssâ Henrik) vuosâalge. Talle ko Frederik šoodâi, suu äijih lâi Tanska kunâgâs já suu madâräijih lâi Ruotâ kunâgâs.
Algâaalgâst Tanska ruuvnâprinses Margrethe koolgâi šoddâdiđ Amalienborgist, kost sun-uv lâi šoddâm, mut váhá ovdil koskâiijâ Margrethe fievridui pyecceiautoin Rigshospitaletân.[3] Tobbeen Frederik šoodâi tijme 23.50 etisektioin.[3]
Frederik kaastâtilálâšvuotâ tollui suulân nelji oho maŋeláá kesimáánu 24. peeivi Holmen kirhoost Kööbenhamânist. Sust láá kuttâ faddâr: suu eehi kreivi Etienne de Laborde de Monpezat, suu muáđá Kreika roonnig Anne-Marie, Tanska prinssâ Georg, paaroon Christian de Watteville-Berckheim, Luxemburg stuorrâherttuatar Joséphine-Charlotte já Frederik eeni ustev Birgitta Juel Hillingsø.
Frederik puoh ovdânoomah puátih suu huolhij noomâin. Vuossâmuš ovdânommâ puátá eeni eeji noomâst, tastko tanskalii ärbivyevi mield Tanska kunâgâsân adeluvvoo nommân jo-uv Frederik teikkâ Christian. Frederik finnij-uv tom noomâ tondiet ko äijih nommâ lâi Frederik, já eeni nommâ ličij lamaš Christian, jis sun ličij lamaš kandâpärni. Nubbe ovdânommâ André lii eeji eeji André de Laborde de Monpezat mield. Kuálmád ovdânommâ Henrik puátá eeji noomâst. Niäljád ovdânommâ Christian lii eeni äijih Tanska kunâgâs Christian X mield.
Suu áinoo viälžá lii uccâviljâ Joachim, kii šoodâi kesimáánu 7. peeivi 1969.
Škovlim
muteČohčuv 1989 Frederik luvâškuođij staatâoopâ Aarhus ollâopâttuvvâst. Iivij 1992–1993 sun luuvâi tom meid Harvard ollâopâttuvvâst.
Peerâ
muteIve 2000 kesiolympialijn Sydneyst, Australiast Frederik teeivâi australialii markkânistemkonsulent Mary Donaldsonáin. Vyesimáánu 14. peeivi 2004 suoi naajáin Vor frue -kirhoost, Kööbenhamânist, Tanskaast.
Frederikist já Maryst láá nelji päärni: Christian, Isabella sehe jyemehááh Vincent já Josephine. Ruuvnâprinssâ Christian Valdemar Henri John šoodâi roovvâdmáánu 15. peeivi 2005. Prinses Isabella Henrietta Ingrid Margrethe šoodâi cuáŋuimáánu 21. peeivi 2007. Prinssâ Vincent Frederik Minik Alexander já prinses Josephine Sophia Ivalo Mathilda šoddáin uđđâivemáánu 8. peeivi 2011.
Fáádást eres soojijn
mute
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Frederik X.
Käldeeh
mute- ↑ Olthuis, Marja-Liisa: Tanska roonnig Margareeta luápá ruuvnâst Anarâš aavis. 2.1.2024. Čujottum 3.1.2024.
- ↑ Nousiainen, Janna: Suora lähetys: Kuningas Frederik X suuteli kuningatarta – yleisö vihelteli innoissaan Ilta-Sanomat. 14.1.2024. Čujottum 14.1.2024. (suomâkielân)
- ↑ a â Pedersen, Karen Lerbech: Se historisk foto fra kronprins Frederiks fødsel i farver for første gang: Såååå stor! DR. 27.5.2018. Čujottum 1.7.2024. (tanskakielân)