Tejârääsi
Tejârääsi (Filipendula ulmaria) lii ruusušaddoid kullee šaddo. Tot lii Pohjanmaa eennâmkode šaddo.[3]
| Tejârääsi Filipendula ulmaria |
|
|---|---|
 |
|
| Tile | LC (eellimvuáimálâš)[1] |
| Tile Suomâst | LC (eellimvuáimálâš)[2] |
 |
|
Tieđâlâš luokittâllâm |
|
| Doomeen | Sellâvááimusliih Eucarya |
| Kodde | Šadoh Plantae |
| Tävgi | Pocceešadoh Tracheophyta |
| Vyelitävgi | Kukkee šadoh Angiospermae |
| Luokka | Kyevtalgâlostâsiih Magnoliopsida |
| Lahko | Rosales |
| Hiäimu | Ruusušadoh Rosaceae |
| Vyelihiäimu | Rosoideae |
| Suuhâ | Filipendula |
| Šlaajâ | ulmaria |
Tejâráásán láá meid eres anarâškielâliih noomah, soorvârääsi já hajârääsi. Toh láá 1990-lovo aalgâ jurgâlusah pajekielâst.[4]
Stuárudâh já olgohäämi mute
Tejârääsi lii 50–120 cm olluv.[3]
Tejârääsi kukkee Suomâst kesi-porgemáánust. Ton kukáh láá fiskisvielgâdeh, já tain lii viehâvis haajâ.
Eellimpiirâs mute
Tejârääsi lii táválâš šaddo ubâ Suomâst. Tot šadda riddoniijtoin, lahtâ rođoin, jeegij roobdâin já juuvâi sehe aijui riddoin.
Kiävttu mute
Tejârääsi nommâ jo muštâl, et loostah já kukáh kiävttojeh teejân. Šado kukkáid láá meid kiävttám viini já vuolâ njaddon. Tovle tejârääsi kukkáid levâttii lättei oolâ ovdil juuhlij, vâi máhđulâš pahas haajah iä šodâččii.[3]
Tejârääsi lii kevttum talhâsin maaŋgâlágánáid vaivijd. Šaddoost lii salisyylsuvrâ, mii lii vaikutteijee aamnâs meid aspiriinist. Salisyylsuvrâ kiävttoo povčâstalhâsin. Tejârääsi vaikutteijee amnâsij tiet šado kukkáin vuoššum teejâ kolgâččij kevttiđ várugávt. Meid loostah iä kolgâččii leđe liijkás ennuv orttâtejâsiävuttâsâin.[3] Tejârääsi kiävtu iä avžut ollágin äpittesvuođâ já njomâttem äigin.[5]
Fáádást eres soojijn mute
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Tejârääsi.
Käldeeh mute
- ↑ IUCN Red List Čujottum 20.11.2022 (eŋgâlâskielân)
- ↑ Arto Kurtto: Tejârääsi – Filipendula ulmaria Suomen Lajitietokeskus. 2019. Čujottum 20.11.2022. (suomâkielân)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Mesiangervo, Filipendula ulmaria - Kukkakasvit - LuontoPortti luontoportti.com. Čujottum 20.11.2022.
- ↑ Ukkonen, Kirsi: Anarâškiel šaddonoomah - Noomâi etymologia já šadoi kiävttu purrâmâššân já tiervâsvuođâ naanoodmist (Pro gradu -tuuđhâlm) 2017. Oulu ollâopâttâh. Čujottum 20.11.2022.
- ↑ Piippo, Sinikka & Salo, Pertti: 100 teeyrttiä luonnosta ja puutarhasta, s. 87. 2. riäntus. Minerva, 2021.