Rakettij pääččim

Rakettij pääččim lii tábáhtus, mon ääigi kiävttojeh pyroteknisiih pyevtittâsah ađai hiärvástâllâmpavkkânâsah teikâ raketteh. Rakettij päčimeh uárnejuvvojeh eromâšávt ivemolsom ääigi. Syemmiliih pääčih ivemolsom ääigi čuođijd tuháttijd kiiluid uđđiverakettijd áimoid.[1] Keevâtlávt taat meerhâš miljovnijd ovtâskâs pávkkánâsâid.[1]

Rakettij pääččim Australiast ive 2006

Tiervâsvuotâčuolmah

mute

Rakettijn luovâneijee amnâseh hyenedeh ááimu mottoom ááigán eromâšávt ivemolsom ääigi kaavpugkuávluin, main páččojeh ennuv raketteh.[1][2] Taah amnâseh láá ulmuu tiervâsvuotân háituliih.[1][2][3][4]

Astma, eres kroonisijd taavdâid teikâ váimuvave pyecceid já smavvâ párnáid ličij vuovâs keččâđ päčimijd kukkeláá.[1][2] Painâšumeh uđđivepávkkánâsâi tuolváid sättih hyenediđ kroonisijd kepis- já váimupuácuvuođâid.[1]

Pávkkánâsâin láá maaŋgâlágán kemikaaleh já metalleh, moigijn finnee iivnijd pávkkánâssáid, mut moh iä lah ulmuid tiervâsliih.[1][4] Ruopsâd finnee strontiumist teikâ litiumist, ruánáá finnee bariumist, violet finnee strontiumist já veeški siävutmist, ooraans finnee kalsiumist, fiskâd puátá natriumist, čuovjâd finnee veeškist, siilbâ finnee alumiinisttitanist teikâ magnesiumist.[1][4]

Meid uccâ párnáid sättih šoddâđ vuoiŋâmvädisvuođah pávkkánâsâi keežild: sijjân sáttá šoddâđ kuorsâttâh, čuudâ sáttá raššoođ teikâ sij sättih fattiidâttâđ nuorvui herkibeht ko vuorâsulmuuh.[1][2][4]

Pávkkánâsâi hááituid puáhtá ucediđ nuávditmáin kevttimááigán já -sajan kyeskee raijiittâsâid já meid velttimáin suovâsoojijd.[1][2][4]

Fáádást eres soojijn

mute

Käldeeh

mute
  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 Uđđiveraketteh hyenedeh ááimu já tovâtteh tiervâsvuotâčuolmâid anarasaavis.fi. 3.1.2024. Čujottum 3.1.2024. (suomâkielân)
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Ilmansaasteille herkän kannattaa seurata ilotulituksia etäältä ts.fi. 27.12.2017. Čujottum 3.1.2024. (suomâkielân)
  3. Vahva suositus: jätä ilotulitukset väliin vuodenvaihteessa hengitysliitto.fi. 31.12.2023. Čujottum 3.1.2024. (suomâkielân)
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Ilotulitteet heikentävät ilmanlaatua ja aiheuttavat meluhaittaa | HSY www.sttinfo.fi. Čujottum 3.1.2024. (suomâkielân)