Piäiváš: Iäruttâs siijđo versioi kooskâst

Poistettu sisältö Lisätty sisältö
Ei muokkausyhteenvetoa
Ei muokkausyhteenvetoa
Raddalâs 1
Taat artikkâl muštâl [[täsni|tääsnist]]. [[Tiätuvuárkká:The Sun by the Atmospheric Imaging Assembly of NASA's Solar Dynamics Observatory - 20100819.jpg|thumb|right|250px|Piäiváš]]
 
'''Piäiváš''' ([[Nástedieđalaš symboleh|symbol]] ☉) lii [[täsni]] kuávdoo [[Piäiváškodde|piäiváškode]]. [[Eennâmpállu|Eennâmpáálu]] já eres [[piäiváškode]] eres [[plaaneet]] joreh Piäiváá pirrâ. Piäiváš lii puoh tehálumos energiakäldee ubâ [[Piäiváškode|piäiváškoddeest]], já tondiet-uv eellim [[Eennâmpállu|Eennâmpáálu]] alne ličij máhđuttes Päivááttáá. Tääsni čoođâmitto lii čyetioovce110 kerdid stuárráb ko [[Eennâmpállu|Eennâmpáálu]] čoođâmitto. Piäiváš tiäddá kulmâčyeđekulmâlovtuhháát330 000 kerdid eenâb ko [[Eennâmpállu]], já nuuvtpa Piäiváš siskeeld pajeláá ohcelovoovce99 prosenttid% Piäiváškode[[Piäiváškodde|piäiváškode]] almolii massaast. Kemia tááhust láá kulmâ niäljádâs piäiváást hydrogena já mudoi lii iänááš uási helium meiddei smavvâ uási lussâdub elemeantat, tego oksygena, karbon, neona já ryevdi. Taasnij árvuštâlmist piäiváš kočoduvvoo fiskis deaggan (eŋg. yellow dwarf). Tot šoodâi suullân 4,6 miljard ihheed äigi. Tääsnih távjá šaddeh ko tuárvi ennuv mássá čokkân oovtâ sajan já siskemuust tom lusis mássáčoalttus merettes temperatuur toovvât nuklearalaš fušoon. Šoddâm rääjist piäiváš lii pissoom mestâ siämmáálágánin já oovdânpyehtim mield tile ij muttuu kuhes ááigán.
== Piäiváá merhâšume Eennâmpáálun ==
Peivisuonjâreh ájáneh käävci minuttid kiergâniđ maailmân. Piäiváš lieggee eennâm já tom vuoiŋâ. Piäivááttáá Eennâm ličij lamaš koolmâs já sevŋâd nuuvt et ij mihheen puávtáččii eelliđ tääbbin. Šadoi fotosyntees tábáhtuvá peivisuonjârij áánsust.