Vieresšlaajâ: Iäruttâs siijđo versioi kooskâst

Poistettu sisältö Lisätty sisältö
sEi muokkausyhteenvetoa
Ei muokkausyhteenvetoa
Raddalâs 4
 
Sääni ''puáđulâššlaajâ'' lii tooleeb kevttum siämmáá merhâšuumeest ko sääni ''vieresšlaajâ''. Tääl [[Suomâ pirâskuávdáš]] lii meridâm, ete vieresšlaajâ meerhâš ulmui sirdem šlaajâ já puáđulâššlaajâ vuod lii levânâm tááláá kuávlun kieskâd jo-uv jiešmeidlist teikkâ ulmui vaikuttâs tiet.
 
==Háitulâš vieresšlaajah==
Puoh vieresšlaajah iä lah háituliih. Vieresšlaajâ lii háitulâš, jis tot vaaigut negatiivlávt algâalgâlâš [[Ekosysteem|ekosysteemân]] teikkâ ulmuu ekonomian. Vieresšlaajah pyehtih kištottâllâđ teikkâ ruossâlistuđ algâalgâlâš šlajâigijn, pivdeđ taid teikkâ levâttiđ taavdâid já [[Parasiit|parasiitijd]]. Maŋgii vieresšlaajâin váiluh luándulâš voojijd, salâsteijeid já parasiitijd. Motomin oles eellimpirrâs rááhtus já [[Raavâdkuálus|raavâdkuáluseh]] pyehtih muttuđ vieresšlaajâ tiet. Algâalgâlâš šlaajah sättih helbâđ vieresšlaajâ tiet já toi eellimpiirâs ucco. Ovdâmerkkân [[Váldumeerah|váldumeerâi]] suolluid puáttám [[Rottá|rotáh]] já [[Kissá|kisáh]] láá tovâttâm ennuv algâalgâlâš šlaajâ [[Suhâjäämmim|suhâjäämmim]]. Vieresšlaajah láá pirâsvädisvuotâ.
 
==Vieresšlaajâi vaikuttâs==
Lii iävtuttâm, ete vieresšlaajah láá tovâttâm 40% šlaajâi suhâjämimijn. Vieresšlaajah láá uhke luonnon monimuotoisuudelle já eromâšávt sierrejum kuávlui [[Endeem|endeemlâš]] šlaajáid. Vieresšlaajâi tovâttâm kuástádâsah láá 1,4 biljoon dollárid, mii lii suulân 5% maailm ekonomiast. Tobdos ovdâmerkkâ háitulâš vieresšlaajâst lii [[Niilivuásku]], mii lii tovâttâm 200 sierâ kyelišlaajâi suhâjäämmim jaavrijn, moid tot lii ištâdâm.